Varna Muharebesi (1444): Osmanlının Balkanlardaki Zaferi
Varna muharebesi, 10 Kasım 1444 tarihinde, Osmanlı Devleti ile Macaristan, Lehistan, Sırbistan, Eflak, Bosna, Hırvatistan, Arnavutluk, Bulgaristan, Venedik, Papalık gibi devletlerden oluşan Hristiyan Haçlı ittifakı arasında, Bulgaristan’ın Varna şehri yakınlarında yapılan bir savaştır. Bu savaş, Osmanlı Devleti’nin Balkanlardaki hakimiyetini pekiştiren ve Avrupa’daki gücünü artıran bir zafer olarak tarihe geçmiştir.
Varna Muharebesinin Nedenleri,
Osmanlı Devleti’nin Balkanlardaki fetihleri, Bizans İmparatorluğu ile olan ilişkileri, Hristiyan devletlerin Osmanlı tehdidine karşı birleşmesi, Macaristan Kralı I. Lajos’un Osmanlı aleyhine bir haçlı seferi düzenlemesi, II. Murad’ın tahttan çekilmesi ve yerine oğlu II. Mehmed’in geçmesi, II. Murad’ın yeniden tahta dönmesi ve Edirne-Segedin Antlaşması’nı bozması gibi faktörlerdir.
Varna Muharebesinin gelişimi,
Osmanlı Devleti’nin Balkanlardaki fetihlerine karşı durmak isteyen Hristiyan devletlerin, Macaristan Kralı I. Lajos’un liderliğinde bir haçlı seferi düzenlemeleriyle başlar. Haçlı ordusu, 1444 yılında Tuna Nehri’ni geçerek Osmanlı topraklarına girer. Osmanlı Devleti, bu duruma karşı II. Murad’ın yeniden tahta dönmesi ve Edirne-Segedin Antlaşması’nı bozmasıyla cevap verir. II. Murad, Osmanlı ordusunu toplayarak haçlı ordusunun üzerine yürür. 10 Kasım 1444 tarihinde, iki ordu Varna şehri yakınlarında karşılaşır. Savaş, Osmanlı ordusunun haçlı ordusunu kuşatması, haçlı ordusunun çıkış yollarını kapatması, Osmanlı ordusunun haçlı ordusunun merkezine saldırması, Macaristan Kralı I. Lajos’un öldürülmesi, haçlı ordusunun dağılması şeklinde sonuçlanır.
Savaşın Seyri Şöyledir:
- Haçlı ordusu, Tuna Nehri’ni geçtikten sonra, Bulgaristan’ın Niğbolu şehrini ele geçirir. Burada, Osmanlı Devleti’nin müttefiki olan Bulgar Çarı III. İvan’ı esir alır. Haçlı ordusu, Niğbolu’yu bir üs olarak kullanarak, Osmanlı topraklarına akınlar düzenler.
- Osmanlı Devleti, haçlı ordusunun ilerleyişini durdurmak için, Rumeli Beylerbeyi Turahan Bey komutasında bir ordu gönderir. Turahan Bey, haçlı ordusunu Niğbolu yakınlarında karşılar ve bir çarpışma yaşanır. Ancak, Turahan Bey, haçlı ordusunun üstünlüğü karşısında geri çekilmek zorunda kalır.
- Haçlı ordusu, Niğbolu’dan ayrılarak, Varna’ya doğru ilerler. Varna, Osmanlı Devleti’nin Karadeniz kıyısındaki önemli bir liman şehridir. Haçlı ordusu, Varna’ya ulaştığında, şehri kuşatır ve saldırır. Ancak, Varna’nın savunması kuvvetlidir ve haçlı ordusu şehri alamaz.
- Osmanlı Devleti, haçlı ordusunun Varna’yı kuşattığını öğrenince, II. Murad komutasında bir orduyla Varna’ya doğru yola çıkar. II. Murad, Edirne’den hareket ederek, Filibe, Sofya, Samokov, İhtiman, Kostendil, Plevne, Niğbolu güzergahını izler. II. Murad, yolda karşılaştığı haçlı birliklerini dağıtır ve Varna’ya yaklaşır.
- 10 Kasım 1444 tarihinde, II. Murad, Varna’nın güneyindeki bir ovada haçlı ordusunu görür. Haçlı ordusu, Varna’yı kuşatmaktan vazgeçerek, Osmanlı ordusuyla savaşmaya hazırlanmıştır. II. Murad, haçlı ordusunun konumunu ve gücünü tespit eder ve savaş düzenini alır.
- Osmanlı ordusu, sağ kanadında Anadolu Beylerbeyi İshak Bey, sol kanadında Rumeli Beylerbeyi Turahan Bey, merkezinde II. Murad ve yeniçeriler, geride ise yedek kuvvetler olarak dizilir. Haçlı ordusu ise, sağ kanadında Lehistan Kralı III. Vladislav, sol kanadında Macaristan Kralı I. Lajos, merkezinde Papalık temsilcisi Kardinal Julian Cesarini ve Venedikliler, geride ise yedek kuvvetler olarak dizilir.
- Savaş, haçlı ordusunun sağ kanadının Osmanlı ordusunun sol kanadına saldırmasıyla başlar. Lehistan Kralı III. Vladislav, Turahan Bey’in kuvvetlerini bozguna uğratır ve Osmanlı ordusunun arkasına dolaşır. Ancak, Turahan Bey, kuvvetlerini toparlayarak Lehistan Kralı’nı takip eder ve onu öldürür. Böylece, haçlı ordusunun sağ kanadı çöker.
- Osmanlı ordusunun sağ kanadı ise, haçlı ordusunun sol kanadına saldırır. İshak Bey, Macaristan Kralı I. Lajos’un kuvvetlerini geri püskürtür ve onu takip eder. Ancak, Macaristan Kralı, Osmanlı ordusunun merkezine yönelir ve II. Murad’a saldırır. II. Murad, Macaristan Kralı’nın saldırısını karşılar ve onu öldürür. Böylece, haçlı ordusunun sol kanadı da çöker.
- Osmanlı ordusunun merkezi ise, haçlı ordusunun merkezine saldırır. II. Murad, yeniçerilerle birlikte Kardinal Julian Cesarini ve Venediklilerin kuvvetlerini dağıtır ve onları öldürür. Böylece, haçlı ordusunun merkezi de çöker.
- Haçlı ordusunun tüm kanatları çöktükten sonra, geriye kalan haçlı askerleri kaçmaya başlar. Osmanlı ordusu, kaçan haçlı askerlerini kovalar ve büyük bir bozguna uğrar ve savaşı kaybeder.
Varna Muharebesinin Sonuçları:
- Osmanlı Devleti, Varna muharebesiyle Balkanlardaki hakimiyetini pekiştirmiş ve Avrupa’daki gücünü artırmıştır. Osmanlı Devleti, bu zaferle Hristiyan devletlerin Osmanlı tehdidine karşı birleşmesini engellemiş ve Balkanlardaki fetihlerine devam etmiştir.
- Macaristan Kralı I. Lajos’un ölümüyle Macaristan siyasi bir krize girmiştir. Macaristan tahtına I. Lajos’un kızı Maria ile damadı III. Albert geçmiş, ancak Macar soyluları bunu kabul etmemiştir. Macaristan, iç savaşa ve yabancı müdahalelere maruz kalmıştır.
- II. Murad, Varna muharebesiyle tahtını sağlamlaştırmış ve oğlu II. Mehmed’e padişahlık tecrübesi kazandırmıştır. II. Murad, 1451 yılında ölene kadar Osmanlı Devleti’ni başarıyla yönetmiş, II. Mehmed ise 1453 yılında İstanbul’u fethetmiştir.
- Bizans İmparatorluğu, Varna muharebesiyle Osmanlı Devleti’ne daha fazla bağımlı hale gelmiştir. Bizans İmparatorluğu, Osmanlı Devleti’nden yardım beklemiş, ancak Osmanlı Devleti, Bizans’ı hem vergiye bağlamış hem de topraklarını almıştır. Bizans İmparatorluğu, 1453 yılında Osmanlı Devleti tarafından yıkılmıştır.
Varna muharebesi, Osmanlı Devleti’nin tarihinde önemli bir yere sahip olan bir savaştır. Bu savaş, Osmanlı Devleti’nin Balkanlardaki fetihlerini sürdürmesine, Avrupa’daki gücünü artırmasına, Hristiyan devletlerin Osmanlı tehdidine karşı birleşmesini engellemesine, II. Murad’ın tahtını sağlamlaştırmasına, II. Mehmed’in padişahlık tecrübesi kazanmasına, Bizans İmparatorluğu’nun Osmanlı Devleti’ne daha fazla bağımlı hale gelmesine ve sonunda İstanbul’un fethine zemin hazırlamıştır.
Kerimusta.com/Kerim Yarınıneli
Kaynaklar:
- Danişmend, İ. H. (1971). Îzahlı Osmanlı Târihi Kronolojisi (Cilt 1). İstanbul: Türkiye Yayınevi.
- Togan, Z. V. (1981). Büyük Türkiye Târihi (Cilt 2). İstanbul: Enderun Kitabevi.
- Cezar, M. & Sertoğlu, M. (1971). Mufassal Osmanlı Târihi (Cilt 1). Ankara: Türk Tarih Kurumu.
- Dikmen, M. (1997). Rehber Ansiklopedisi (Cilt 17). İstanbul: Rehber Yayınları.
- Kabasakal, H. (1987). Varna (1444), İkinci Kosova (1448) Meydan Muhârebeleri ve İkinci Murâd. İstanbul: Genelkurmay Askerî Târih ve Stratejik Etüd Başkanlığı.
- Âşıkpaşazâde. (1970). Âşıkpaşazâde Târihi. İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
- Salim, N. (1931). Varna 1444. İstanbul: Matbaa-i Âmire.
- Chikungunya Virüsü Nedir, Salgın Nasıl Yayılır? - 13 Mayıs 2025
- 16. Yüzyılın Gölgedeki Şairi: Fevri’nin Hayatı - 12 Mayıs 2025
- Edebiyatın İzinde: Yüzyıllar Boyunca Edebi Akımlar - 12 Mayıs 2025