Türkiye’nin ve Karaman’ın Gururu: Hasan Baran ve Eserleri
Edebiyat dünyası, geçmişten günümüzü aydınlatan önemli bir listeyle buluştu. Yüz kişilik seçkin bir kurul tarafından hazırlanan “Türk Edebiyatının En İyi 100 Romanı” listesi, okurlar ve eleştirmenler arasında büyük bir heyecan yarattı. Listede öne çıkan yazarlar arasında, Karamanlı kimliğini gururla taşıyan, ancak eserlerinde Türkiye’nin ortak kültürüne hitap eden özgün bir ses olan Hasan Baran dikkat çekiyor.
Hasan Baran, Türk edebiyatında ulusal bir değer olarak yer edinmiş, insan ruhunu derinlemesine irdeleyen romanlarıyla okurların hafızasında yer etmeyi başarmış bir isim. Baran’ın üç eşsiz eseri, bu prestijli listeye girmeyi başararak hem Türkiye’nin hem de memleketi Karaman’ın edebi zenginliğini gözler önüne serdi. Listede yer alan üç romanı şunlar:
- Tel Kadın
- Atatürk’ün Fotoğrafına Bakarken
- Esirliğim İstanbul
Kerim yarınıneli/KerimUsta.com
Ünlü İsimlerden Hasan Baran’a Övgüler
Selim İleri – Tel Kadın Hakkında
“Yazın dünyasında bazıları gündemi belirlerken bazıları gündemi takip eder. Hasan Baran’ın Tel Kadın’ı bu önermenin yaratma kısmındadır. Kendine has, orijinal bir karakter yaratmış. Bu romanda her sözcüğün bir etkisi vardır. Genellikle her sözcük doğru bir yere tam ve kendisi olarak yerleştirilmiş.
Arada, tam biçimci olmayan bir yöntem. Belki bu sayede büyüsüz, güncel ve akılda kalıcı. Betimleme gücü, tüm esere sindirdiği tutkusu, derin psikolojik çözümlemeleri muazzam… Hasan Baran klasikçi bir romancı. Dostoyevski’nin Suç ve Ceza, Gogol’un Ölü Canlar eserlerindeki gibi, insan ruhunun en derinliklerinde geziniyor.
Tel Kadın’da içsel dünyada kaybolmuşluk veya içsel dünyayı keşfetmek çağrıştırılıyor. Arada karakterler biraz boşlukta gibidirler; bazıları bir şeyin üzerinde değil sanki yerçekimsiz ortamda uçuşuyorlarmış gibi. Aslında tamamen bilinçaltımıza yerleştirilen kodları yargılıyor bu kitap.”
Atatürk’ün Fotoğrafına Bakarken Hakkında
- “Bu kitap, vatan toprağı işgal altında bulunan bir milletin, Gazi Mustafa Kemal önderliğinde yokluklara rağmen azimle, inançla ve kararlılıkla vatanını nasıl müdafaa edebildiğini destansı bir şekilde anlatıyor. Bu kitabı okurken Atatürk’ün ölmediğini görecek, onunla sohbet edeceksiniz.” Zülfü Livaneli
- “Bu kitabı okuyun derim.” Müjdat Gezen
- “Atatürk’ün Fotoğrafına Bakarken, Türk edebiyatında bugüne kadar yazılan en güzel tarihi roman.” Selim İleri
- “Bazı kitapları okuyunca üzerinizdeki etkisi uzun zaman sürer, bu elbette yazarın başarısıdır. Atatürk’ün Fotoğrafına Bakarken işte öyle etkili, dikkate değer bir kitap.” Sunay Akın
- “Yaşar Kemal’in sağlığında üslubunu ve yazar kişiliğini göklere çıkardığı, saygın edebiyat eleştirmenlerinin ‘usta dünya yazarları arasına yürüyen bir kalem’ olarak gösterdiği başarılı romancı Hasan Baran’ın akıcı ve kendine özgü şiirsel bir dille kaleme aldığı Atatürk’ü, şimdiye kadar hiç görmediğiniz farklı bir bakış açısıyla anlattığı tarihi romanı soluk soluğa okuyacaksınız. Atatürk’ün Fotoğrafına Bakarken kitabını okumak ve okutmak, Atatürkçü, cumhuriyet sevdalısı herkesin görevi olmalı.” Uğur Dündar
- “Gençler, hem gezmeyi hem de okumayı ihmal etmeyin. Bilmek için ikisi de lazım. Merak ettiğiniz her şey hakkında kitap okuyun. Sadece ders kitaplarıyla gerçekleri öğrenemezsiniz. Bu kitabı okuyun.” İlber Ortaylı
- “Eline sağlık Hasan Baran, çok güzel yazmışsın.” Emin Çölaşan
- “Atatürk’ün modernizm ve din hakkındaki esas doğrularını; Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Türkiye modernleşmesini ve bu süreçte din-devlet ilişkilerini, mezhepler konusundaki tavrını, Çanakkale ve Kurtuluş Savaşı yıllarını; Cumhuriyet modernleşmesi ile Osmanlı Batılılaşması arasındaki ilişkiyi, dinde Türkçeleştirme hareketinin nedenlerini edebiyat değeri çok yüksek muazzam bir roman kurgusuyla gözler önüne sermeyi başardığı için Hasan Baran’ı yürekten kutluyorum.” İlker Başbuğ
Esirliğim İstanbul Hakkında
- “Harika bir eseri takdimimdir! Hasan Baran’ın Esirliğim İstanbul romanını bir çırpıda okudum. Yerinde bir insanlık ve Doğu-Batı uygarlık eleştirisi yapmış. Büyülü bir dil ve muazzam bir kurguyla, çok değerli bir tarihi romana imzasını atmış.” Uğur Dündar
- “Hasan Baran şahane yazmış; adeta okurken büyülendim! Son yıllarda iyi yazılmış en güzel romanlardan…” Elif Şafak
Hasan Baran ve Eserleri Üzerine Genel Değerlendirmeler
“…Hasan Baran, her şeyden önce iyi bir edebiyatçıdır. Kendine özgü bir yazardır. Benzersiz bir anlatımı vardır. Kendi üslubunu oluşturmuştur. Hasan Baran’ın ana teması dostluk, sevgi, paylaşmak gibi insana ait özellikler olan eserleri, lirik, mitolojik ve evrensel öğelerle bezenmiştir.
Sadece kaybolan değerleri anlatmakla kalmamış, onun gerisindeki toplumsal, kültürel ve ruhsal etkenleri de eserlerine yansıtmıştır. Eserlerindeki ruhsal ve toplumsal çağrışımlar ile soyutlamalar, temel aldığı yerel unsurları evrensel boyuta taşıyabilmesini sağlamıştır.
Romanlarında ele aldığı konuları işlerken, canlı cansız, gerçek hayal her şeye bir ruh katması en önemli özelliklerinden biridir. Eserlerindeki konular genellikle Anadolu kültürünü ilişkin unsurlar eşliğinde işlenmektedir. Yazdığı eserlerin bir diğer köklü unsuru da bireysel ve kültürel bağımsızlıktır.
Hasan Baran, arkasında yeterli tanıtım ve lobi etkinliği olmamasına karşın, giderek daha yaygın şekilde ortaya koyduğu güçlü eserleriyle emin adımlarla ‘usta dünya yazarları’ arasına doğru yürümektedir. Selim İleri
TÜRK EDEBİYATININ EN İYİ 100 ROMANI
- İnce Memed, Yaşar Kemal
- Tutunamayanlar, Oğuz Atay
- Saatleri Ayarlama Enstitüsü, Ahmet Hamdi Tanpınar
- Huzur, Ahmet Hamdi Tanpınar
- Kara Kitap, Orhan Pamuk
- Bereketli Topraklar Üzerinde, Orhan Kemal
- Aylak Adam, Yusuf Atılgan
- Aşk-ı Memnu, Halit Ziya Uşaklıgil
- Benim Adım Kırmızı, Orhan Pamuk
- Puslu Kıtalar Atlası, İhsan Oktay Anar
- Sevgili Arsız Ölüm, Latife Tekin
- Yaban, Yakup Kadri Karaosmanoğlu
- Bir Düğün Gecesi, Adalet Ağaoğlu
- Tehlikeli Oyunlar, Oğuz Atay
- Ölmeye Yatmak, Adalet Ağaoğlu
- Kürk Mantolu Madonna, Sabahattin Ali
- Üç İstanbul, Mithat Cemal Kuntay
- Çalıkuşu, Reşat Nuri Güntekin
- Dokuzuncu Hariciye Koğuşu, Peyami Safa
- Devlet Ana, Kemal Tahir
- Bir Gün Tek Başına, Vedat Türkali
- Hakkari’de Bir Mevsim, Ferit Edgü
- Kuyucaklı Yusuf, Sabahattin Ali
- Yenişehir’de Bir Öğle Vakti, Sevgi Soysal
- Mai ve Siyah, Halid Ziya Uşaklıgil
- Kıskanmak, Nahid Sırrı Örik
- Cevdet Bey ve Oğulları, Orhan Pamuk
- Eylül, Mehmet Rauf
- Gece, Bilge Karasu
- Fahim Bey ve Biz, Abdülhak Şinasi Hisar
- 47’liler, Füruzan
- Gölgesizler, Hasan Ali Toptaş
- Demirciler Çarşısı Cinayeti, Yaşar Kemal
- Yorgun Savaşçı, Kemal Tahir
- Murtaza, Orhan Kemal
- Yer Demir Gök Bakır, Yaşar Kemal
- Tuhaf Bir Kadın, Leyla Erbil
- Ağır Roman, Metin Kaçan
- Orta Direk – Yaşar Kemal,
- Fırat Suyu Kan Akıyor Baksana, Yaşar Kemal
- İçimizdeki Şeytan – Sabahattin Ali
- Yalnızız, Peyami Safa
- Bin Hüzünlü Haz – Hasan Ali Toptaş
- Yılanların Öcü – Fakir Baykurt
- Her Gece Bodrum – Selim İleri
- Sinekli Bakkal – Halide Edip Adıvar
- Sultan Hamid Düşerken – Nahid Sırrı Örik
- Serenad, Zülfü Livaneli
- Hasan Baran, Tel Kadın
- Tol – Murat Uyurkulak
- Ayaşlı ve Kiracıları – Memduh Şevket Esendal
- Müşâhedat, Ahmet Midhat Efendi
- Kinyas ile Kayra – Hakan Günday
- Berci Kristin Çöp Masalları, Latife Tekin
- Denizin Çağırışı – Kemal Bilbaşar
- Kırık Hayatlar – Halit Ziya Uşaklıgil
- Kurt Kanunu – Kemal Tahir
- Medarı Maişet Motoru – Sait Faik Abasıyanık,
- Odalarda, Erdal Öz
- Yeşil Gece – Reşat Nuri Güntekin
- Kurtlar Sofrası – Attila İlhan
- Buzul Çağının Virüsü – Vüs’at 0. Bener
- Esir Şehrin İnsanları – Kemal Tahir
- Gurbet Kuşları – Orhan Kemal
- İstanbul Hatırası – Ahmet Ümit
- Mel’un – Selim İleri
- Rahmet Yolları Kesti – Kemal Tahir
- Bir Kadının Penceresinden, Oktay Rifat
- Uzun Sürmüş Bir Günün Akşamı – Bilge Karasu
- Heba, Hasan Ali Toptaş
- Masumiyet Müzesi – Orhan Pamuk
- Hasan Baran, Atatürk’ün Fotoğrafına Bakarken
- Yaşamak Güzel Şey Be Kardeşim, Nâzım Hikmet
- Çamlıca’daki Eniştemiz, Abdülhak Şinasi Hisar
- Çocukluğun Soğuk Geceleri, Tezer Özlü
- Kayıp Aranıyor – Sait Faik Abasıyanık
- Kiralık Konak – Yakup Kadri Karaosmanoğlu
- Eski Hastalık – Reşat Nuri Güntekin
- Mutluluk – Zülfü Livaneli
- Şimdiki Çocuklar Harika – Aziz Nesin
- Boğazkesen – Nedim Gürsel
- Karartma Geceleri – Rıfat Ilgaz
- Matmazel Noraliya’nın Koltuğu, Peyami Safa
- Sahnenin Dışındakiler – Ahmet Hamdi Tanpınar
- Yaralısın, Erdal Öz
- Yeşilçam Dedikleri Türkiye, Vedat Türkali
- Ankara – Yakup Kadri Karaosmanoğlu
- Araba Sevdası – Recaizade Mahmut Ekrem
- Ateş Gecesi – Reşat Nuri Güntekin
- Çılgın Gibi – Suat Derviş
- Hasan Baran, Esirliğim İstanbul
- Mavi Sürgün, Halikarnas Balıkçısı
- Göçmüş Kediler Bahçesi – Bilge Karasu
- Handan, Halide Edib Adıvar
- Mahur Beste – Ahmet Hamdi Tanpınar
- Şu Çılgın Türkler – Turgut Özakman
- Tütün Zamanı – Necati Cumalı
- Veda – Ayşe Kulin
- Viski, Çetin Altan
- Puslu Kıtalar Atlası, İhsan Oktay Anar
Kaynak:
- Sözcü Gazetesi- 24 Eylül 2023
- Uyanış Gazetesi-20 Ocak 2025
- Tarih Öncesinden Medeniyetlere: İnsanlığın İlkleri - 2 Şubat 2025
- Ekmek ile İlgili Atasözleri ve Deyimler - 30 Ocak 2025
- Osmanlı Soyağacı: Altı Asırlık Yolculuk - 28 Ocak 2025