“Toprağı Bol Olsun” Deyimi
İlk Çağ inançlarına göre insanlar, öldükten sonra şahsi eşyaları veya sevdikleri nesnelerle birlikte gömülürdü. Bunun temel amacı, hem tanrılarına değerli eşyalarını sunmak hem de öteki dünyada gerekli olabilecek nesneleri yanlarında bulundurmaktı. Bu nedenle mezarlara genellikle kıymetli madenlerden ve taşlardan yapılmış kap-kacak ile değerli takılar konurdu.
Türk beyleri de İslamiyet’ten önceki dönemde, “Korgan” veya “Kurgan” adı verilen mezarlarına altın, gümüş ve mücevherleriyle birlikte gömülürlerdi. Ayrıca, mezarlarının üzerine toprak yığdırarak bir “Höyük” oluşturulmasını vasiyet ederlerdi. Bugün Ortadoğu ve Anadolu’da bu tür mezar ve höyüklerin kalıntılarına hâlâ rastlanmaktadır. Genellikle tahtadan yapılan bu yığma mezarlara “tümülüs” adı verilir.
Hazineler ve Höyük Geleneği
Altın ve değerli eşyalar tarih boyunca insanların ilgisini çekmiş, bu yüzden höyüklerdeki hazineler zamanla yağmalanmaya başlanmıştır. Bunun önüne geçmek isteyen toplumlar, höyüklerin üzerine daha fazla toprak yığarak mezarları daha büyük hale getirmiştir. Hatta bu gelenek öyle yaygınlaşmıştır ki, cenaze törenlerine katılanlar birer küfe toprak getirerek mezarın üzerine eklerdi. Bu düşüncenin arkasındaki mantık oldukça basitti: *Mezarın üzerindeki toprak ne kadar fazla olursa, düşmanların veya hazine avcılarının ulaşması o kadar zor olur.*
Bu inanışın bir başka yansıması da, kişinin öteki dünyada rahat etmesiyle ilişkilendirilmiştir. Daha fazla toprak, daha çok değer verilen bir kişi anlamına gelirken, onun tanrılara sunacağı hediyelerin de güvende kalacağı düşünülmüştür.
“Toprağı Bol Olsun” Deyiminin Kökeni
Günümüzde ölen kişiler için kullanılan “toprağı bol olsun” deyimi, aslında eski Türk mezar geleneklerinden miras kalan bir ifadedir. Eski inanca göre, mezarın üzerindeki toprak miktarı, hem ölünün huzur içinde yatmasını hem de mezarının korunmasını sağlıyordu. Ancak Türkler, İslamiyet’e geçtikten sonra höyük geleneğini yavaş yavaş terk ettiler. Buna bağlı olarak, “toprağı bol olsun” ifadesi de zamanla gayrimüslimler için kullanılmaya başlandı. Türk Dil Kurumu da bu deyimi, Müslüman olmayanlar için “ruhu sükûn içinde olsun” anlamında kullanılan bir söz olarak tanımlamaktadır.
Tarih boyunca kültürel değişimler, inanç sistemlerini ve günlük dilimizi etkilemiştir. “Toprağı bol olsun” deyimi de bu dönüşümün en güzel örneklerinden biridir ve geçmişten günümüze taşıdığımız anlamlı bir miras olarak varlığını sürdürmektedir.
Kerim Yarınıneli/Kerimusta.com
- Avrupa Hunlarının Yükselişi ve Çöküşü - 3 Nisan 2025
- Bulaşıcı Katil: Kolera Hızla Yayılıyor - 1 Nisan 2025
- Ramazan Bayramınız Bereketli ve Huzurlu Olsun - 30 Mart 2025
Teşekkürler
Ben teşekkür ederim Mehmet hocam…