Tanzimat Sanatçıları ve Eserleri

Tanzimat Edebiyatı 1. Dönem Temsilcileri

1-Şinasi

• Klasisizmin etkisindedir.
• Tanzimat edebiyatını başlatmıştır.
• Dil ve folklor çalışmaları yapmıştır.
• Noktalama işaretlerini ilk kullanan kişi odur.
• Şiirlerinde konu birliğine ve bütün güzelliğine önem verir.
• İlk makale(Tercüman-ı Ahval Mukaddimesi) ve ilk tiyatroyu (Şair Evlenmesi) yazmıştır.
• İlk şiir çevirisi onundur.
• Cümleleri kısaltmış paragraf birimini ilk kez o kullanmıştır.
• Tercüman-ı Ahval ve Tasvir-i Efkar gazetelerini çıkarmıştır.

Eserleri:

• Şair Evlenmesi,
• Müntehabat-ı Eş’ar(şiir),
• Terceme-i Manzume(çeviri şiir),
• Durub-ı Emsal-i Osmaniye(atasözleri derlemesi)

2-Namık Kemal

• Vatan Şairi olarak anılır.
• Romantizmin etkisindedir.
• Toplum için sanat anlayışını benimsemiştir.
• Bilinçli bir vatanseverdir.
• Divan edebiyatı geleneğini reddeder, dilin sadeleşmesini savunur.

Eserleri:

a-Şiirleri

• Vaveyla,
• Vatan Mersiyesi,
• Vatan Şarkısı,
• Vatan Türküsü,
• Hürriyet Kasidesi

b-Tiyatro

• Vatan Yahut Silistre,
• Gülnihal,Akif Bey,
• Zavallı Çocuk,
• Celaleddin Harzemşah,
• Karabela

c-Roman

• İntibah,Cezmi

d-Eleştiri

• Tahrib-i Harabat,
• Takip,Renan Müdafaanamesi,
• Mukaddeme-i Celal

e-Anı

• Magosa Anıları

3-Ziya Paşa

• Gazel,Terkib-i Bend ve Terci-i Bendlerin eski temalarını terk ederek, bunları yeni düşüncelerin aktarılmasında araç olarak kullanmıştır.
• Doğu kültürü ve batı kültürü arasında bocalamıştır.
• Şiir ve İnşa makalesinde Halk edebiyatını savunmuş Divan edebiyatına karşı çıkmıştır. Harabat’ta ise bunun tersini söylemiştir. Bu yüzden Namık Kemal tarafından Tahrib-i Harabat adlı yapıtta sert bir biçimde eleştirilmiştir.

a-Eserleri

• Zafername,
• Terkib-i Bend,Terci-i Bend,
• Rüya,Defter-i Amal,
• Harabat,
• Eş’ar-ı Ziya.

4-Ahmet Mithat Efendi

• Halkı aydınlatması nedeniyle Hace-i Evvel(ilk öğretmen)olarak anılır.
• Roman ve hikayelerinde olayın akışını keserek bilgi verir.
• Çok okuyup yazdığı için yazı makinesi olarak da anılmıştır.

a-Roman

• Felatun Bey’le Rakım Efendi,
• Hasan Mellah,
• Hüseyin Fellah,
• Jön Türk,
• Henüz 17 Yaşında,
• Dürdane Hanım

b-Hikaye

• Letaif-i Rivayet,
• Kıssadan Hisse.

c-Gezi

• Avrupa’da Bir Cevelan.

5-Ahmet Vefik Paşa

• Tiyatroya en çok hizmet eden sanatçıdır.
• Bursa valisiyken orada tiyatro binası yaptırarak, Moliere’den yaptığı çevirileri oynatmıştır.

a-Eserleri

• Lehçe-i Osmani(sözlük),
• Hikmet-i Tarih,
• Fezleke-i Tarih-i Osmani(tarih alanındaki yapıtları)
• Zor Nikah,
• Zoraki Tabip,
• Meraki,
• Azorva,
• Dekbazlık,Yorgaki Dandini(çeviri)

6-Şemşettin Sami

• Tanzimat edebiyatının ilk büyük dilcisi ve ilk telif roman yazarıdır.

a-Roman

• Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat(ilk yerli roman)

b-Sözlük

• Kamus-ı Türki,
• Kamus-ı Fransevi,
• Kamus-ı Arabi

c-Ansiklopedi

• Kamus-ı Alam

Tanzimat Edebiyatı 2. Dönem Temsilcileri

7- Recaizade Mahmut Ekrem

• Şiirde “fikri güzellik”, ”hissi güzellik”, ”hayali güzellik” olmak üzere üç türlü güzellik olduğunu söylemiştir.
• Üç çocuğunun ölümü üzerine ölüm konusuna çok değinmiştir.
• Batı edebiyatı yolunda gelişen yeni edebiyatı savunmuştur.
• Edebiyat-ı Cedide hareketinin başlamasına öncülük etmiştir.
• Devrinde Üstad Ekrem olarak anılmıştır.

a-Roman

• Araba Sevdası(ilk realist roman)

b-Hikaye

• Muhsin Bey,
• Şemsa

c-Tiyatro

• Afife Anjelik,
• Çok Bilen Çok Yanılır,
• Vuslat,
• Atala

d-Diğer eserleri

• Nağme-i Seher,
• Yadigar-ı Şebab,Pejmürde(şiir),
• Takdir-i Elhan,
• Zemzeme

8-Abdülhak Hamit Tarhan

• Romantizmin etkisindedir.
• Hayat, tabiat, ölüm gibi konuları işler.
• Tanzimat şiirine biçim ve içerik yönünden yenilikler getiren şair Şair-i Azam olarak anılır.
• Tiyatroları oynanmak için değil okunmak içindir.
• Bu oyunlar sahne tekniği açısından zayıftır.

a-Şiir

• Makber,
• Sahra,
• Baladan Bir Ses,
• Ölü,
• Halce,
• Validem

b-Tiyatro

• İçli Kız,
• Macera-yı Aşk,
• Duhter-i Hindu,
• Tarık,
• Nesteren,
• Fitnen,
• Serdenapal.

9-Samipaşazade Sezai

• Batı tarzında yazdığı hikayeleriyle tanınır.
• En küçük şeylerin bile hikayenin konusu olabileceğini savunur.

a-Eserleri

• Sergüzeşt(roman),
• Küçük Şeyler(hikaye),
• Şir(oyun),
• İclal(anı)

10-Nabizade Nazım

• Realizm ve naturalizm akımlarını benimsemiştir.
• İlk olarak köy yaşamını ve köy insanını konu edinmiştir.

a-Eserleri

• Karabibik(ilk köy romanı),
• Zehra(ilk tezli roman)

11-Muallim Naci

• Eski edebiyat taraftarlarının öncüsüdür.
• Türkçeyi bozmadan aruza uydurması yönüyle Tevfik Fikret’i ve Mehmet Akif’i etkilemiştir.

a-Eserleri

• Ateşpare,
• Şerare,
• Firuzan(şiir),
• Demdeme(eleştiri)
• Lug at-ı Naci (sözlük),
• Ömer’in Çocukluğu(anı)