Selçuklu’nun Mimarı-Kınıklar

Kınık Boyu, Oğuzlar Kınık Boyu Ne Zaman Nerede Kurulmuştur? Kime Bağlıdır? Kınık, Oğuzların 24 boyundan biri. Üçokların Deniz Han Oğulları koluna bağlıdır. Anadolu’nun Türkleşmesinde önemli rol oynamıştır. Selçuklu hanedanlarının bu boydan geldiği kabul edilir. Büğdüz, İğdir ve Yıva boylan gibi Kınıkların da ongunu (kutsal hayvan) çakırdır.

Kaşgarlı Mahmud’un, Oğuz boylarıyla ilgi­li en eski bilgileri içeren yapıtı Divanü Lugati’t-Türk’te Kınık boyu, Oğuz boylarıy­la ilgili listenin en başında yer alır. Reşided- din’in Camiü’t-Tevarih, Yazıcıoğlu’nun Selçukname (Tarih-i Âl-i Selçuk) adlı yapıtlarında da bu boyla ilgili çeşitli bilgiler bulunmaktadır.

Birçok Üçok boyuyla birlikte, özellikle Güneydoğu Anadolu, Kuzey Suriye ve Irak yörelerine yerleşen Kınıklar. Yüregir, Ba­yındır ve Saludarla birlikte bu bölgede etkili olmuşlardır.

Çukurova’da da Yüreğir boyuyla birlikte geniş bir alanda yaşadıkları tarihsel kaynaklardan anlaşılmaktadır. Kı­nıkların burada yerleştikleri topraklar Cey­han Irmağından Gâvur Dağlarına kadar uzanıyordu. Türkmen beylerinden Ebube- kir’in de Kınıklardan olduğu sanılır. Çukurova’daki Kınıklar, Yüregir ve öteki Oğuz boylarıyla birlikte Memlûklerle siya­sal ilişki kurdular. 1378’de Temürbay komu- -tasında Çukurova’ya gönderilen Memlûk ordusu, bu yöredeki Türkmenler karşısında yenilgiye uğradı.

1382’de ise Memlûklerin Halep valisi Yelboga, Çukurova’daki Üçok Türkmenlerini birbirine düşürdü ve 1383’te Kınıklar Yüregirlere saldırdı. Bu olaydan birkaç yıl sonra Kınıklar başka Üçok boylarıyla birlikte Kadı Burhaneddin Devleti’nde karışıklık çıkardılar. Kınıkların Çukurova’ da oturdukları yer 19. yüzyılın ikinci yarısı­na kadar Kınık adıyla anılmakta ve yörede­ki bir kasaba ile kale de bu boyun elinde bulunmaktaydı. 17. yüzyılda tümüyle yıkı­lan bu kalenin, günümüzde Toprakkale denen yerde olduğu sanılmaktadır.

Anadolu’daki Kınık Türkmenleri Osmanlı döneminin başlarında çoğunlukla yerleşik yaşama geçmişlerdi. 16. yüzyılda Halep Türkmenleri, Ankara Yörükleri ve Aydın’ da ki Karacakoyunlu topluluğu arasında Kı­nık oymakları da bulunuyordu.

20, yüzyılda .düzenlenen Osmanlı tahrir defterlerinde Anadolu’da Kınık boyunun adını taşıyan 81 yer adı saptanmıştır. Bu da Kınık boyunun Kayı ve Avşar boylarından sonra üçüncü sırayı aldığını göstermektedir. Kınık adını taşıyan yer sayısı çeşitli neden­lerle 20. yüzyılın ilk yarısında 47’ye düş­müştür.