Zanzibar (ya da Zangibar), Afrika kıtasının doğu kıyısında Tanzanya’ya bağlı, iki ana adadan oluşan özerk bir bölgedir. Zangibar ve Pemba Adası, bölgenin temel adalarını oluşturur ve başkenti Stone Town’dır. Zanzibar, baharat üretimi ve turizmle güçlü bir ekonomik yapıya sahiptir. Ayrıca, ünlü rock grubu Queen’in solisti Freddie Mercury’nin (doğum adı Farrokh Bulsara) doğduğu yer olarak da bilinir; Mercury, Stone Town’da doğmuştur.
Zanzibar, küresel ölçekte baharat üretiminde önemli bir rol oynar. Özellikle karanfil ve tarçın üretimi, adanın ekonomik yapısında merkezi bir yere sahiptir.
Tarih
Zanzibar’ın tarihi, İran’ın Şiraz kentinden gelen göçmenlerle başlar. Bölgenin adı, Farsça “zangi bar” ifadesinden türemiştir ve “zencilerin sahili” anlamına gelir. 1503-1698 yılları arasında Portekiz sömürgesi olan ada, 1698’de Umman Sultanlığı’nın egemenliğine geçmiştir. 1840 yılında Umman Sultanı Seyid Said bin Sultan, başkentini Umman’dan Zanzibar’ın Stone Town kentine taşımıştır.
1856’da Sultan Seyid Said’in ölümü üzerine, sultanlık Umman ve Zanzibar olarak ikiye bölünmüştür. Zangibar Sultanlığı, 19. yüzyılın sonlarında Birleşik Krallık’ın kontrolüne geçmiş ve 1890-1963 yılları arasında İngiliz valiler ve vezirler tarafından yarı sömürge olarak yönetilmiştir. 1963’te bağımsızlığını kazanan Zangibar, anayasal monarşi altında kısa bir dönem yönetilmiş, ancak 1964’te gerçekleştirilen devrimle yönetim değişmiş ve ada Tanzanya’ya bağlanmıştır.
Zanzibar Devrimi,
12 Ocak 1964’te gerçekleşen ve Zanzibar Sultanı’nın ve ona bağlı Arap hükümetinin Afrikalı yerel devrimciler tarafından devrilmesine yol açan bir olaydır. Devrim, Zanzibar’ın bağımsızlığını kazandıktan kısa bir süre sonra meydana geldi.
Devrim sırasında, Afro-Şirazi Partisi (ASP) üyesi John Okello liderliğinde yaklaşık 600-800 devrimci, Unguja ana adasında harekete geçti ve Zanzibar Şehri’ne ilerleyerek Sultan’ı ve hükümetini devirdi. Bu olay, Arap ve Güney Asyalı sivillere karşı şiddetli misillemelere yol açtı ve ölü sayısı birkaç yüz ile yirmi bin arasında tahmin edilmektedir.
Devrim sonrasında, ASP lideri Abeid Karume ülkenin yeni başkanı ve devlet başkanı oldu. Zanzibar Devrimi, Tanzanya’nın tarihindeki önemli dönüm noktalarından biridir ve Zanzibar’ın sosyal ve politik yapısını derinden etkilemiştir.
Zanzibar’ın “Zencilerle” ilişkilendirilmesi
Zanzibar, tarih boyunca Afrika kıtasının doğusunda önemli bir ticaret merkezi olmuştur. Bu nedenle, Afrika’nın çeşitli bölgelerinden gelen insanlar burada yaşamış ve çalışmıştır. Zanzibar’ın nüfusu, büyük ölçüde Afrikalı, Arap ve Hint kökenli insanlardan oluşur.
Zanzibar’ın “zencilerle” ilişkilendirilmesinin birkaç nedeni vardır:
- Tarihsel Ticaret: Zanzibar, özellikle 19. yüzyılda Doğu Afrika’dan köle ticaretinin merkezi olmuştur. Bu dönemde, birçok Afrikalı köle Zanzibar üzerinden Arap Yarımadası ve Hindistan’a taşınmıştır.
- Kültürel Çeşitlilik: Zanzibar, farklı etnik grupların ve kültürlerin bir arada yaşadığı bir yer olmuştur. Afrikalı nüfus, adanın demografik yapısında önemli bir yer tutar1.
- Dil ve Kültür: Zanzibar’da konuşulan Swahili dili, Bantu dillerinden türemiştir ve Afrika kültürünün önemli bir parçasıdır. Swahili kültürü, Zanzibar’ın günlük yaşamında ve geleneklerinde belirgin bir şekilde görülür.
Zanzibar’ın bu tarihsel ve kültürel bağları, adanın Afrikalı kimliği ile ilişkilendirilmesine neden olmuştur.
Ekonomi
Zanzibar’ın ekonomisi büyük ölçüde turizme ve baharat üretimine dayanır. Adalar, özellikle karanfil, tarçın, vanilya ve karabiber gibi baharatların üretiminde önde gelen bölgelerden biridir. Turizm sektörü de hızla büyümekte olup, her yıl yaklaşık 350 bin turist adayı ziyaret etmektedir3.
Turizm
Zanzibar, beyaz kumlu plajları, turkuaz denizi ve zengin kültürel mirası ile ünlüdür. Stone Town, UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer almakta ve tarihi yapıları, dar sokakları ve pazarları ile turistlerin ilgisini çekmektedir. Ayrıca, adada dalış, şnorkelle yüzme ve doğa yürüyüşleri gibi birçok aktivite yapılabilmektedir.
Günlük Yaşam
Zanzibar’da yaşam, büyük ölçüde tarım ve balıkçılığa dayalıdır. Halkın çoğunluğu Müslümandır ve İslam kültürü günlük yaşamda önemli bir rol oynamaktadır. Adada eğitim ve sağlık hizmetleri gelişmekte olup, hükümet bu alanlarda çeşitli iyileştirmeler yapmaktadır
Siyasal Yapı
Zanzibar, Tanzanya’nın bir parçası olarak özerk bir yönetime sahiptir. Kendi meclisi ve başkanı bulunur. Günümüzdeki başkan, Hussein Ali Mwinyi’dir. Zanzibar, iç işlerinde bağımsızken, dış işlerinde Tanzanya’ya bağlıdır.
Zanzibar Özerk Bölgesi, 50 üyeli bir meclisle yönetilir ve her beş yılda bir seçim yapılır. 2005 yılında seçilen Amani Abeid Karume, bu görevi sürdürmüştür.
Zanzibar Sultanları
- Mecit bin Said (1856-1870)
- Barghaş bin Said (1870-1888)
- Halife bin Said (1888-1890)
- Ali bin Said (1890-1893)
- Hamad bin Tuvaini (1893-1896)
- Halid bin Barghaş (1896)
- Hamud bin Muhammed (1896-1902)
- Ali bin Hamud (1902-1911)
- Halife bin Harub (1911-1960)
- Abdullah bin Halife (1960-1963)
- Cemşit bin Abdullah (1963-1964)
Vezirler ve Valiler
1890 ile 1963 arasında Zanzibar, Britanya İmparatorluğu’nun vezirler ve valiler tarafından yönetilmiştir:
- Sir Lloyd William Matthews (1890-1901)
- A.S. Rogers (1901-1906)
- Arthue Raikes (1906-1908)
- Francis Barton (1906-1913)
Valiler arasında ise:
- Francis Pearce (1913-1922)
- John Sinclair (1922-1923)
- Alfred Hollis (1923-1929)
Zanzibar’ın tarihi, birçok farklı kültür ve gücün etkisiyle şekillenmiştir. Bu ada, tarih boyunca Afrika, Arap, Pers, Hint ve Avrupa etkilerinin bir araya geldiği bir kültürel erime noktası olmuştur.
Kaynaklar
- Sheriff, A. (1995). Zanzibar under Colonial Rule. James Currey.
- Middleton, J. (1992). The World of the Swahili: An African Mercantile Civilization. Yale University Press.
- Bahadur, G. (2011). The Coolie’s Great War. Hurst & Company.
- Zanzibar – Tanzanya’nın Baharat Adası | Küçük Dünya | Gezi Rehberi (kucukdunya.com)
- Zanzibar – Vikipedi (wikipedia.org)
Daha fazlası "Hakkımda " sayfasında...
- Elektrik-Elektronik Mühendisliği: Geleceğin Teknolojisi - 2 Aralık 2024
- Elektrik Mühendisliği: Akıllı Enerjiye Giden Yol - 2 Aralık 2024
- Tarihten Bir Efsane: Köroğlu ve Kırat - 30 Kasım 2024