Hafız Halil
Doğum tarihi tam olarak belli olmayan Hâfız Halil’in künyesi Halîl ibni İsmâîl bin Şeyh’tir. Hayatına ait bilgiler ise dedesine ait olan menkıbeleri anlattığı Menâkıb-ı Şeyh Bedreddîn adlı eserde çok az mevcuttur.
Dedesi Şeyh Bedreddîn’in ölümünden sonra Edirne’ye yerleşmiş ve Câmî-i Kebîr’e imam olmuştur.Bu esnada Mollâ Hüsrev isimli bir zâtın hizmetinde bulunmuştur. O sıralarda bir serserinin öldürülmesi hadisesi üzerine o da hapse atılmış, hapisten çıktıktan sonra önce Bursa’ya ardından Göynük’e gitmiştir.
Orada Akşemseddîn’e tabi olmuştur. Bir müddet sonra amcasının kızı Kübrâ ile evlenmiştir. İsrâîl ve Mahmûd isimli iki oğlan ile bir de kız çocuk sahibidir. Kosova Savaşı (851/1448) sırasında II. Murâd’ın (öl. 855/1451) iltifat ettiği Hâfız Halîl ordu imamlığı yapmıştır. Hocası Akşemseddîn’in maiyetinde İstanbul’un fethine katılmıştır.
İstanbul’un fethinden sonra gördüğü bir rüya üzerine Serez’e (Siroz) gitmiş, ardından yurduna dönmüştür. Hâfız Halîl, eserinde hayatına ilişkin bilgileri aktarırken ilmî ve edebî açıdan donanımlı olduğunu hissettirmektedir. İsminin önündeki Hâfız sıfatı ve ordu imamlığı yapması da Hâfız Halîl’in dinî ilimlerdeki yetkinliğini de göstermektedir.
Menâkıb-ı Şeyh Bedreddîn adlı eseri Arûzun fâ’ilâtün fâ’ilâtün fâ’ilün kalıbıyla kaleme alınan mesnevî yaklaşık olarak 2500 beyittir.
Menâkıb-ı Şeyh Bedreddîn[Mukaddime’den]
Bu menâkıb içre ne kim söyledüm
Şeyhden işidileni nakl eyledüm
Niceler Şeyh’e menâkıb yazdılar
Yazdılar ammâ hevâda gezdiler
Şeyhün ashâbını gördiler velî
Bî-haber bunlar sülûkdan iy velî
Ne ki efvâhdan bular işitdiler
Anı nakl idüp söz anı bildiler
Yazuban düzdiler itdiler kitâb
Anı okıyup yazdı şeyh ü şâb
Bunda nakl olanı gör sen iy ahı
Gayrı nakle dutma gûşun bir dahı
(…)
[Şeyh Bedreddîn’in Vefâtına Tarih]Hazrete irdi çün ol mevlûd-ı Hû
Dindi târîh innehu meczûbi Hû
Ol cihân içre olan makbûl-ı Hak
Ol sabûhu’l-vech ol meczûb-ı Hû
Ol sirâcüd’d-dîn şeyhu’l-müttakîn
Ol dü kevni terk iden mensûb-ı Hû
Ol Simâviyyü’l-asıl mahmûd-ı dil
Ya’nî Bedr-i Rûm u merhûb-ı Hû
Bu fenâ milkinde hem Mansûr-vâr
Işk dârında olan maslûb-ı Hû
Şehr-i Siroz şud mezâreş iy cüvân
Yerhamullâh innehu matlûbı Hû
Olsun evlâdı vü etbâ’ı anun
Dergeh-i Hak’da şehâ mergûb-ı Hû
Didi Halîl ibni İsmâ’îl bin Şeyh
Cedde târîh innehu meczûbi Hû (818/1415-16)
Kaynak:
- Sımavna Kadısı Şeyh Bedreddin. Gölpınarlı, Abdülbaki (1966).
- Doç.Dr. Ahmet Tanyıldız- Turk Edebiyatı İsimler Sözülğü
Bir yanıt yazın