Cennet ve Sevda Papağanı

Cennet ve Sevda Papağanı

Anavatanları Afrika olan bu türler ülkemizdeki en fazla tercih edilen papağan türü olarak öne çıkmaktadır. PetShop işlettiğim dönemlerde en çok sattığım türlerdendi. Bakımları ve üretimleri oldukça kolaydır. Eğitimleri biraz zaman alsa da genellikle başarılı sonuçlanmaktadır, konuşma yetenekleri ise çok zayıftır ve 2-3 kelime ile sınırlıdır. Ben daha konuşanına hiç denk gelmedim.

Agapornislerin 32 türü bulunmaktadır. Türlere göre boyutları 12-18 cm arasında değişmektedir ve ağırlıkları 40-60 gr arasında değişiklik gösterir. Ortalama yaşan süreleri ise 10-15 yıldır.

Barındırma konusunda biraz geniş kafese ihtiyaç duyarlar kuş tek besleniyor ise günde birkaç saat kafes dışında zaman geçirmesi sağlanmalıdır. Oyunu çok severler kafes içerinde veya dışında zaman geçirecek oyun parkı tarzında salıncak ve merdivenli bir ortamın sağlanması kuşunuzu stresten uzak tutacaktır. Banyoyu çok seviyorlar özellikle sıcak havalarda her gün yıkanmak istiyorlar.

Cinsiyet ayrımının zor olduğu bu türlerdeki en etkili yöntem DNA testidir, fakat bazı tahmini güçlendiren farklılıklar vardır. Erkeklerde kuyruk sivri iken dişinin kuyruğu yelpaze şeklindedir. Tünekte dişilerin ayak açıklıkları erkeğin ayak açıklığına göre daha fazladır. Göz halkalarında erkeklerin göz kenarları dişininkine göre biraz daha çekik duruyor fakat bu olay bazı türlere değişiklik göstere bilir.

Beslenme konusunda ise doğal ortamlarında bitki tohumları, yeşil yapraklar ve meyveler ile beşlenirler. Kafes ortamında ise tohum olarak Beyaz darı, sarı darı, kırmızı darı, kabuksuz yulaf, keten tohumu, mısır, ay çekirdeği, kabak çekirdeği v.b. tohumlar verile bilir. Meyve olarak ise hemen, hemen tüm meyveleri kabul ediyorlar yalnız kuşları ishale yakalatmamak için sulu meyveleri az miktarda vermenizi tavsiye ederin. Özellikle yavru zamanı mama takviyesini kesinlikle yapmalısınız. Bir yerde okumuştum bu türlerde avokado ve elma çekirdeği ölümlere neden olabiliyormuş.

Gelelim üremelerine; çok kolay üretilmektedir. Yılın her mevsimi yavru almak mümkündür. Dikkat edilmesi gereken en önemli husus aynı türleri çiftleştirmektir. Farklı türlerin çiftleştirilesi sadece zaman kaybıdır, ben farklı türleri çiftleştirmek için hiç uğraş vermedim fakat yaptığım araştırmalar olası farlı türlerin çiftleşmelerinde üzücü sonuçlarla karşılaşmak neredeyse kesindir. Yuva seçimini biraz geçiş tutmakta fayda var 20x20x20 gibi bir yuva ideal ölçülerdir.

Yuva malzemesi içinse en basit çözüm kâğıt havlu veya boyasız kâğıttır. Bugüne kadar en fazla 7 yumurta alabildim, kuluçka süreleri 22-28 gündür kış aylarında yavruların çıkması 28 günü bulmakta bu türlerin sıcak ve nemli ortamı sevmelerine rağmen kümesimde kış boyu hiç ısıtıcı kullanmadığım halde sürekli yavru alıyorum. Ben kümesimdeki kuşlarıma sürekli mama takviyesinde bulunduğumdan yavrular çıktıkları günden beri anne ve baba tarafından iyi besleniyorlar gelişimlerini izlemek çok keyif verici yaklaşık 60 günlük olan yavru anne ve babadan bağımsız olacak kıvama geliyorlar.

• Şeftali Yüzlü Cennet Papağanı (Agapornis roseicollis)

Doğada, Güneybatı Afrika, Angola ve Namibya, Güney Afrika ve Botswana’da yasarlar. Çok aktif, küçük kuşlardır. Boyları 15 cm., ağırlığı 55 gr. kadardır. Büyük kafeslerde beslemek gerekir. Bazen umulmayacak kadar sessiz olabilirler. Genç kuşlar özellikle elde yetiştirilirse çok tatlı ev kuşu olabilirler ve az miktarda kelimeyi de tekrar edebilirler. Vücutları yeşil renkte, kanat tüyleri ise koyu yeşildir. Yüz kısmı kırmızıdır. Genç kuşlar daha yumuşak renklerdedir. Koyu kahverengi benekleri olabilir. Mutasyonlar sonucunda çok çeşitli renkleri kafeslerde üretilmiştir.

• Maskeli Cennet Papağanı (Agapornis personata)

Doğada, Orta Afrika, orta ve kuzey Tanzanyanın küçük bir kısmında yasarlar. Çok aktif, küçük kuşlardır. Boyları 15 cm., ağırlığı 50 gr. kadardır. Büyük kafeslerde beslemek gerekir. İdeal görünüşlü olan bu papağanlar popüler kafes kuşlarındandır. Çünkü ötüşleri kaba değildir ve çiftler üremeye gönüllüdürler. Yuvalama alışkanlıkları çok çekicidir. Bir çok papağanın tersine bu papağanlar follukları içine yuvalarlar. Boynu, ense bölgesi ve kafası siyah renktedir ve kusun maskesini oluşturur. Boynunun alt tarafı bir önlük seklinde sari renktedir. Kanatları yeşil, uçma tüyleri koyu yeşildir. Kuyruk tüyleri sarı ve yeşil renklerdedir. Belirgin beyaz göz halkaları vardır ve gagaları kırmızıdır. Mutasyonlar sonucunda çok çeşitli renkleri kafeslerde üretilmiştir.

• Fisher’in Cennet Papağanı (Agapornis fischeri)

Doğada Kuzey Tanzanya’dan, Victoria gölünün güney sahillerinde, 100-2000 metre yüksekliklerde, savanlar ve açık otluk alanlarda, yüksek platolarda akasya, çeşitli palmiye ve diğer ağaçlarda yasarlar. Boyları 15 cm. kadardır. Ömürleri ortalama 10 yıldır. Alin yeşil, gaga dibi ile göz arasındaki bölge turuncu-kırmızı; tepe ve kafa arkası zeytini-turuncu; yanak ve boğazı turuncu-yeşil; göğsü ve ensesi turuncu-sarı; vücudunun yan tarafları, karin ve kuyruk altı ve kanat altı tüyleri sarımtırak-yeşil; kıç tarafı parlak mavi; kanat alt tüyleri mavi ve yeşil; kuyruk yeşil; dış tüyler sari bantlı olup üst ve alt kenarları siyahtır. Gaga kırmızı, ayaklar gri renktedir. Göz çevresindeki halka beyazdır. Renk olarak dişilerle erkekler arasında bir fark yoktur. Fiziksel olarak dişiler daha iri vücutlu ve daha küçük kafalıdırlar.

• Nyasa Cennet Papağanı ( Agapornis lilianae)

Afrika kıtasının, Zambiya nehirler vadisinden Kuzey Zambesi boyunca kuzey Zimbabwe’ye, güney Malawi, kuzeybatı Mozambik ve güney Tanzanya gibi alanlarında yasarlar. Nehir vadilerindeki özellikle akasya, mopani gibi ağaçlarda ve 600-1000 metre yüksekliklerdeki ormanlarda mevsimsel olarak yasarlar. Ayrıca savanlar ve otlaklarda bulunurlar. Genellikle 20-100 kuşluk sürüler halinde kısa boylu ağaçların bulunduğu yerlerde bütün gün beslenirler. Her gün birkaç defa su içmek için nehir kenarlarına uçarlar. Boyları 13,5 cm. kadardır. Ömürleri ortalama 10 yıldır. Vücut genellikle yeşilin tonlarıdır. Yüz alanı, turuncu-kırmızı; az miktarda parlak pembe tüyler bas ve göğüsün üst kısmına kadar yayılmıştır. Göğsün altından karin ve kuyruk altına kadar sarımtırak-yeşil; kuyruk, yeşildir. Dış tüylerin üst ve alt kenarları, portakal-sari bantlıdır. Göz kenarları halkası beyaz; iris, kırmızı-kahverengidir. Gaga kırmızıdır. Ayaklar gri ve et rengindedir. Dişiler erkeklere benzerler. Cinsiyeti doğru tespit ancak endoskopi ya da birkaç tüye uygulanacak DNA testi ile kesin olarak bilimsel yöntemlerle yapılabilir. Genç kuşların gaga dibi siyahtır ve erişkinlere göre tüyleri daha mattır.

• Siyah Yanaklı Cennet Papağanı ( Agapornis nigrigenis )

Güneybatı Zambiya, Zambesi nehri, Senanga’nın kuzeyi, Kafue Milli Parkı ve Livingstone’dan, Victoria, kuzeybatı Zimbabwe’ye kadar alanlarda görülebilirler. Akasya ağaçlarında, savanlar ve geniş açık alanlarda 600-1000 metre yüksekliklerde ve özellikle nehir vadilerinde küçük guruplar halinde yasarlar. Boyları 13 cm. kadardır. Ömürleri ortalama 10 yıldır. Vücut genellikle yeşilin tonlarıdır. Alin ve ön tepe kısmi kırmızıya çalan kahverengi; yanaklar ve boğaz, kahverengi-siyah; kafanın arkası ve ense, kirli sari-yeşil; göğüs üstü, portakal-kırmızı; göğüs altı, karin ve kuyruk altı, sarıya çalan yeşil; kıç, açık yeşil; dış tüyler, portakal-sari bantlı; ve dış tüylerin alt üst kenarları siyahtır. Göz kenarlarındaki halka beyazdır. Göz irisleri kahverengidir. Ayaklar gri renktedir. Dişiler erkeklerle ayni renktedir. Cinsiyeti doğru tespit ancak endoskopi ya da birkaç tüye uygulanacak DNA testi ile kesin olarak bilimsel yöntemlerle yapılabilir. Genç kuşların gagalarının dipleri siyahtır.

• Gri Kafalı Cennet Papağanı ( Agapornis cana )

Madagaskar Adasının güneybatı sahillerinde, Mascarene, Comoro, Zanzibar ve Mafia adalarında yasarlar. Boyları 14 cm. kadardır. Ömürleri ortalama 8 yıldır. Genellikle yeşil kafa, göğüs ve boyun soluk gri, vücudun karin bölgesi ve kuyruk altı sarımtırak yeşil, kanat altı tüyleri siyahla kaplıdır. Dış tüyleri, siyah çizgilidir. Göz kenarlarındaki halka gri, irisleri kahverengidir. Ayakları gridir, pençeleri kesin ve sivridir. Gagaları renklidir. Gri bas kusun erkek olduğunu gösterir. Erkeklerin kanatları daima vücudun diğer kısımlarından daha koyu bir yeşil tonudur. Erişkin dişilerde hakim renk yeşildir. Genç erkekler enseye kadar açık yeşildir. Nadiren tamamen yeşil başlı olurlar. Gaga, daha açık renklidir ve gaga dibi siyahtır. Bu küçük cennet papağanlarının cinsiyetleri gözlemlemeyle ayrılabildiğinden beri gerçek bir çift edinmedeki problem büyük ölçüde azalmıştır. Başlangıçta asabi olabilir, fakat bir tenhalık sağlandığında kuşhaneye iyi yerleşirler.

• Kırmızı Yüzlü Cennet Papağanı ( Agapornis pullaria )

Güneyden kuzey Angola ve Orta Afrika, Gine ve Sierra Leone’ye, doğudan güney Sudan ve Bati Uganda’ya kadar alanlarda yasarlar. Boyları 15 cm. kadardır. Ömürleri ortalama 8 yıldır. Vücudunun genel rengi yeşildir. Alin bölgesi, portakal-kırmızı; göğüs, karin ve kuyruk altı, sarımtırak-yeşil; kıç kısmı, mavi; kanat altları ve kanat kenarları, siyah; kuyruk, yeşil; dış tüyler, sari-kırmızı parçalı ve siyah bantlı; göz kenarı halkası, dar ve gri; gaga, portakal-kırmızı, göz irisleri, koyu kahverengi ve ayakları gridir. Dişi kuşlar erkeklere benzerler ancak kanat altları yeşille kaplıdır. Genç kuşlar dişilere benzerler, genç erkeklerin kanat altları siyah çizgilerle kaplıdır.

• Siyah Kanatlı Cennet Papağanı ( Agapornis taranta )

Etopya’nin yüksek kesimlerinde, yüksek ormanlık alanlarda akasya ağaçları, savanlar ve otlaklarda 1800-3200 metre yüksekliklerde sürüler halinde yasarlar. Boyları 17 cm. kadardır. Ömürleri ortalama 10 yıldır. Vücudunun genel rengi yeşildir. Alın ve göz bölgesi, kırmızı; karin, göğüs ve kuyruk altı soluk açık yeşil renkli tüylerle kaplıdır. Kanat altı ve uçma tüyleri siyahtır. Kuyruk, yeşil; dış tüyler, sarı parçalı ve siyah çizgilidir. Göz çevresindeki halka koyu gridir. Göz irisleri koyu kahverengidir. Gaga, kırmızıdır. Ayakları gri renktedir. Dişiler erkeklere benzer. Fakat baslarında kırmızılık vardır ve kanat altları yeşille kaplıdır. Genç kuşlar dişilere benzerler fakat daha hareketsizdirler. Gaga sarısı-kahverengi ile siyah renktedir. Yetişkin tüyleri 3-4 ay içinde çıkmaya baslar, 8-18 ay içersinde tüyler tamamlanır.

• Siyah Yakalı Cennet Papağanı ( Agapornis swinderniana )

Afrika’da Liberya ve güney Gana’da yasarlar. Boyları 13 cm. kadardır. Ömürleri ortalama 8 yıldır. Vücudunun genel rengi yeşildir. Kafa, göğüs ve karin açık soluk yeşil; ensede siyah dar bir bant bulunur. Boyun bölgesi, sarımtırak renkten zeytini sarıya; kanat altları yeşil renkle kaplıdır. Uçma tüyleri, siyah ile yeşil kenarlı olup kuyruk yeşildir. Göz kenarlarındaki dar halka gridir Göz irisleri sarıdır. Gaga, kül renginden siyaha döner. Ayakları gridir. Dişiler erkeklere benzerler. Cinsiyeti doğru tespit ancak endoskopi ya da birkaç tüye uygulanacak DNA testi ile kesin olarak bilimsel yöntemlerle yapılabilir. Genç kuşlar yetişkinlere benzerler. Fakat enseye doğru siyah bantlı olurlar ve gaga soluk gridir. Genç kuşlarda göz irisleri kahverengidir.

Hazırlayan: Tayyar ÇELİK