Mezar Ziyareti
Bil ki, cenazeler basiret sahipleri için bir ibret vesilesidir. Cenazelerde gaflet sahipleri için bir uyarı ve öğüt vardır, ne var ki gafil kimselerin cenazeleri görmeleri ancak kalplerinin katılığını artırır. Çünkü onlar sürekli başkalarının cenazesinde bulunacaklarını ve hep kendilerinin dışındaki kimselerin cenazelerini göreceklerini düşünürler; bir gün kendilerinin de bu şekilde omuzlarda taşınacağını hiç hesaba katmazlar. Belki de yakın bir tarihte öleceklerini hesap etmezler. Düşünmezler ki, taşımakta oldukları cenaze de aynen kendileri gibi düşünüyor, uzun uzun emeller kuruyordu; fakat bütün hesapları boşa çıktı, zamanı tükendi, işi bitti.İnsan bir cenaze gördüğü zaman taşınan kişinin kendisi olduğunu düşünmeli, ya da en kısa zamanda yarın veya öbür gün kendisinin de öleceğini düşünmelidir.
- Ebû Hüreyre (r.a) bir cenaze gördüğünde, “Gidin, gidin zaten bizler de ardınızdan geliyoruz” derdi.
- Mekhûl ed-Dımeşkî (rah) bir cenaze gördüğünde, “Sizler yapacağınızı yapıp gittiniz, göç sırası şimdi bizlerde. Öncekiler öldü gitti, sıra arkadakiler de fakat kimse düşünüp ibret almıyor.” derdi.
- Üseyd b. Hudayr (rah) demiştir ki: “Hangi cenazeye katılmışsam nefsim bana mutlaka, “Bak şimdi bu cenazeye neler yapılacak, nereye götürülecek!” diye ibret telkininde bulunmuştur.”
- Malik b. Dinar’ın kardeşi öldüğünde cenazesine katılmış ve ağlayarak şunları söylemiştir: “Vallahi, öldükten sonra nereye gideceğimi bilmeden gözüm aydın olup sevinemem. Ne var ki yaşadığım müddetçe bunu bilemem.”
- A‘meş (Süleyman b. Mihrân) der ki: “Bizler cenazelere katılırdık, ancak herkes hüzünlü olduğundan kimin cenaze sahibi olduğunu kimi, taziye edeceğimizi bilemezdik.”
- Sâbit el-Benânî der ki: “Katıldığımız her cenazede insanları yüzlerini kapatmış ağlar bir vaziyette görürdük.”
İşte salihlerin ve ariflerin ölümden korkuları böyleydi. Zamanımızdaki insanların cenazeye iştiraklerine baktığınızda, bir araya toplanıp gülüştüklerini, eğlendiklerini ve varislerine ne kadar miras bıraktıklarını konuştuklarını görürsünüz. Ölen kimsenin bazı akranları ve akrabaları ise varislere düşen mirastan nasıl pay alacaklarının plânları peşindedir. Onlardan hiç birisi, bir gün kendisinin de aynı duruma düşeceğini, omuzlar üzerinde taşınacağını ve kendi akrabalarının da aynen kendisi gibi miras derdine düşeceklerini hiç düşünmez.
Bu derece gafletin sebebi, isyan ve günah çokluğunun kalbimizi katılaştırmasıdır. Öyle ki bu kalp katılığı, bizlere Allah’ı, kıyameti, hemen önümüzdeki o büyük musibeti (ölümü) unutturdu. Her şeyden gafil, bizlere faydası dokunmayacak şeylerle uğraşmaya, oyun ve eğlenceye daldık. Allah’tan (c.c) bizleri bu gaflet uykusundan uyandırmasını niyaz ediyoruz.
Cenazeye katılanların o esnada sergileyecekleri en güzel tutum ölü için ağlamalarıdır. Şayet düşünseler asıl ağlanması gerekenin kendileri olduğunu anlarlardı.
************************
Anlatıldığına göre İbrahim Zeyyât bir ölü için ah vah eden insanları görünce onlara şöyle demiştir: “Kendinize acısaydınız daha iyi olurdu. Çünkü o, üç büyük korkudan kendisini kurtarmıştır. Bunlar:
- Azrail’in yüzüdür, bu onu görmüştür.
- Ölümün acı tadıdır, bu onu tatmıştır.
- Son nefeste imansız gitme endişesidir; bu ondan da emin olmuştur.
************************
Ebû Amr b. el-Alâ anlatıyor: “Cerîr’in (Atıyye b. Huzeyfe) yanına vardık; kâtibine bir şiir yazdırıyordu. O sırada önümüzden bir cenaze geçti. Ebû Amr kâtibine yazıyı bıraktırdı ve, «Bu cenazeler beni yaşlandırdı» deyip peşinden şu beyiti okudu:
Cenazeler karşıdan gelirken korkuturlar bizi,
Çekip gittiklerinde devam ettiririz eğlencemizi.
Halimiz içine kurt saldıran bir sürüye benzer,
Kurt çekip gidince o otlamaya devam eder.
************************
Ömer b. Zerr’in (rah) bir komşusu vefat etmişti. Bu adam yaptığı kötü işlerle nefsine çok zulmetmişti. Bu sebeple insanlar onun cenazesine katılmadılar. Ömer, onun cenazesini hazırladı, namazını kıldı ve kabrine koydu. Sonra başucunda durdu ve, “Allah sana merhametiyle muamele buyursun! Ömrünü tevhid ile geçirdin. İnsanlar senin için, ‘O günahkâr ve isyankâr birisidir’ desinler! Sen yüzünü topraklara bulayarak rabbine secdeler ettin. Hangimiz hatasız, hangimiz günahsızız ki!”
************************
Bu hususta anlatılan bir kıssa da şöyledir:
Basra’nın kenar mahallelerinde zulmü ve günahkârlığı bilinen bir adam öldü. Hanımı kocasının cenazesini kaldıracak, onu gömecek hiç kimseyi bulamadı. Zira adam cürmüyle tanıdığından kimse onun cenazesine katılmak istemedi. Kadın bunun üzerine iki hamal kiraladı, onu cenaze namazlarının kılındığı musalla taşının üzerine koydurttu, ancak yine kimse namazını kılmadı.
Kadın defnetmek üzere eşini kimsenin uğramadığı boş bir araziye götürdü. O beldeye yakın bir tepede herkesçe tanınan zahitlerden büyük bir zat vardı. Kadın o zatı cenazeyi bekliyormuş gibi bir halde gördü. O büyük zat adamın cenaze namazını kılmak için ona yöneldi. Bu haber kısa zamanda Basra’ya yayıldı. Herkes bu zat ile birlikte adamın cenazesini kılmak üzereye oraya akın etti. Zâhid, kendisine, neden özellikle bu adamın cenazesini kıldınız? diye soranlara:
– Rüyamda bana, “Filan yere git, orada yanında hanımından başka kimsesi bulunmayan bir adamın cenazesi vardır; onun namazını kıl, çünkü o bağışlanmıştır” denildi.
İnsanlar iyice meraklanmaya başladı; bunun üzerine zâhid, ölen adamın karısını çağırarak kocasının hayatayken durumlarından sordular. Kadın:
– Herkesin bildiği gibi işte… Meyhaneye gider, akşama kadar içki içerdi. Zâhid:
– İyi düşün! Yaptığı hayırlı bir ameli hatırlıyor musun? diye sordu. Kadın:
– Evet, onun devamlı yaptığı üç hayırlı amelini biliyorum: Genelde sabah namazı vakti ayılırdı. Hemen elbiselerini değiştirir, camiye gider ve cemaatle namazını kılardı. Ancak sonra tekrar meyhaneye giderek günaha devam ederdi.
Evde daima bir veya iki yetim bulundurmaya çalışırdı. Öyle ki onlara kendi evlâtlarından daha iyi bakardı.
Gecenin karanlığında sarhoşluğundan ayılır ve ağlayarak şöyle dua ederdi: “Allahım! Cehennemin hangi köşesini bu menfur adamla dolduracaksın?”
Zâhid bunları dinledikten sonra arkasını dönüp oradan ayrıldı. İnsanlar da merak ettikleri soruların cevabını almış oldular.
************************
Sıla b. Eşyem el-Adevî (rah) defnedilen kardeşinin kabrinin yanına gelerek şu beyiti okumuştur:
Eğer sorgu suali geçersen gerçekten büyük bir tehlikeyi atlaşmışsın demektir; yoksa kurtulacağını tahmin etmiyorum!
************************
Bir yanıt yazın