Oger Ghislain de Busbecq, yedi yıl boyunca Şarlken’in elçisi olarak Osmanlı İmparatorluğu’nda bulunmuş ve bu süre zarfında Kanuni Sultan Süleyman devrindeki Türk ordusuyla ilgili kapsamlı gözlemler yapmıştır. Busbecq, Türk ordusunun disiplin ve düzenine hayran kalarak bu güçlü orduyu Batı ordularıyla kıyaslamış ve derin bir karşılaştırmaya gitmiştir.
Türk ordusunu “tarihin gördüğü en kudretli ordu” olarak nitelendiren Busbecq, bu ordunun zafer alışkanlığı, tecrübe, birlik, disiplin, kanaatkârlık ve uyanıklık gibi temel niteliklere sahip olduğunu vurgulamaktadır. Ona göre, Osmanlı İmparatorluğu’nun tükenmek bilmeyen kaynakları Türk ordusunu sürekli olarak desteklemekte ve bu durum ordunun yenilmezliğine katkı sağlamaktadır. Busbecq, Türk ordusundaki bu başarı ve gücün sadece askeri bir zafer geleneğine dayanmadığını, aynı zamanda disiplinli ve düzenli bir yapıya sahip olmasından kaynaklandığını söyler.
Batı ordularıyla karşılaştırdığında, Türk ordusunun tam tersi özellikler taşıdığını belirten Busbecq, kendi ordularının disiplinsiz, sarhoş, kumara düşkün ve sürekli yenilgilerden dolayı moralini kaybetmiş bir durumda olduğunu ifade eder. Türk askerlerinin aksine Batı askerlerinin başıboş, savurgan ve düzensiz olduğunu, her çadırda kumar, içki ve kavga görüldüğünü anlatır. Eğer doğudan İran Türkiye’yi tehdit etmese, Avrupa’nın çoktan Türklerin eline geçeceğine olan inancını dile getirir.
Busbecq’in en çok dikkatini çeken hususlardan biri de Türk ordugâhındaki mükemmel düzen ve disiplindir. On binlerce askerin bulunduğu Amasya ordugâhında tam bir sessizlik hâkimdir; kavgaya, tartışmaya, yüksek sesle konuşmaya rastlanmaz. Askerler artıkları hemen yakar veya gömer, temizlik kurallarına titizlikle uyar. Batı ordularında alışılmış olan düzensizlik, sarhoşluk ve gürültü burada yoktur. Disiplinsizliğe asla müsamaha gösterilmemekte ve en küçük bir hata bile derhal cezalandırılmaktadır.
Busbecq, Türk ordusunda bir bayram namazına tanık olmuş ve askerlerin saf düzenine hayran kalmıştır. Onun gözlemlerine göre, Türk askerleri farklı renk ve materyallerden yapılmış parlak üniformalar giymekte, ancak bu ihtişama rağmen herkes son derece mütevazı davranmaktadır. Ayrıca, atların bakımlı ve güçlü olduğunu da belirtir. Türk ordusundaki bu düzen ve disiplin, halk arasında da yaygın olup, toplumda sadelik ve tevazu ile kendini göstermektedir.
Busbecq, Türklerden alınacak derslerin sayısız olduğunu belirterek, Batı’nın Türk ordusu ve toplumundan çok şey öğrenebileceğine inanır. Onun bu gözlemleri, Osmanlı’nın askeri gücünün yanı sıra disiplinli ve düzenli yapısının Batı dünyası üzerinde bıraktığı derin etkiyi net bir şekilde ortaya koymaktadır.
Kerim Yarınıneli/KerimUsta.com
Kaynak:
- Wikipedia: Ogier Ghiselin de Busbecq
Bir yanıt yazın