Ana ile İlgili Deyim ve Atasözleri

Ana ile İlgili Deyim ve Atasözleri

• Ağlarsa anam ağlar, başkası (kalanı) yalan ağlar(Atasözü) İnsanın sıkıntısını yürekten paylaşan yalnızca annesidir, diğerlerinin üzülmesi yüzeyseldir.
• Ana baba bir(Deyim) Aynı anne ve babadan olan.
• Ana baba eline bakmak(Deyim) Ana ve babanın verdiği para ile geçinmek.
• Ana baba yavrusu(Deyim) Nazlı büyütülmüş çocuk.
• Ana bir, baba ayrı(Deyim) Anaları bir, babaları ayrı olan (kardeşler).
• Ana gibi yâr olmaz, Bağdat gibi diyar olmaz(Atasözü) İnsanlar içinde bize anne kadar candan bağlı dost yoktur.
• Ana ile kız, helva ile koz(Atasözü) Anne ile kız, koz helvasının içindeki cevizle helva gibidirler, birbirlerinden kesinlikle ayrılmazlar.
• Ana kızına taht kurar, kız bahtı kocadan arar(Atasözü) Kocası iyi olmayan bir kadın, kendi ne kadar zengin olursa olsun, mutlu olamaz.
• Ana kızına taht kurmuş, baht kuramamış(Atasözü) Kocası iyi olmayan bir kadın, kendi ne kadar zengin olursa olsun, mutlu olamaz.
• Ana rahmine düşmek(Deyim) Döl yatağında cenin oluşmak.
• Anadan doğmuşa dönmek (anadan yeni doğmuş gibi olmak)(Deyim) 1) Dertsiz, tasasız bir duruma gelmek; 2) Günahlardan arınmış duruma gelmek.
• Analı kuzu, kınalı kuzu(Deyim) 1) Her işi yolunda giden; 2) Annesi sağ olan çocukların mutluluğunu anlatan bir söz.
• Analık fenalık (kara yamalık)(Atasözü) Üvey ana fenalık simgesidir.
• Anam babam(Deyim) İçtenlik bildiren bir söz.
• Anamın (babamın) öleceğini bilseydim kulağı dolu darıya satardım(Atasözü) İnsan en değerli malının karşılıksız olarak elinden gideceğini bilse onu yok denecek kadar az bir paraya satar.
• Anan güzel idi hani yeri, baban güzel idi hani evi(Atasözü) Hiçbir duruma güvenilmez, bizim olan şeyler elimizde sürekli olarak kalmazlar.
• Anan yahşi, baban yahşi(Deyim) Birini, bir işe razı etmek için onu övmek amacıyla söylenen bir söz.
• Ananın (anasının) ak sütü gibi (helal olsun)(Deyim) ‘Anamın sütü bana nasıl helal ise bu da sana öyle helal olsun’ anlamında kullanılan bir söz.
• Ananın bahtı kızına(Atasözü) Bir anne nasıl bir evlilik hayatı geçirirse kızının evlilik hayatı da kendisininkine benzer.
• Ananın bastığı yavru (civciv) incinmez (ölmez)(Atasözü) Annenin acı sözü çocuğuna ağır gelmez.
• Anası turp (sarımsak), babası şalgam (soğan)(Deyim) Ne olduğu belirsiz kimselerin çocuğu.
• Anası yerinde(Deyim) Anne gibi kabul edilen (kadın).
• Anasına bak, kızını al, kenarına (kıyısına, tarağına) bak, bezini al(Atasözü) Bir kızın karakterini öğrenmek isteyenler, anasının durumunu göz önüne alırlarsa aldanmamış olurlar.
• Anasından doğduğuna bin pişman(Deyim) 1) Çok tembel, üşengeç; 2) canından bezmiş.
• Anasından doğduğuna pişman olmak(Deyim) Çok eziyet görmek, çok üzülmek, bezdirilmek.
• Anasından emdiği süt burnundan (fitil fitil) gelmek(Deyim) Bir işi yaparken çok sıkıntı çekmek.
• Anasından emdiği sütü burnundan getirmek(Deyim) Birine bir iş yaptırırken çok sıkıntı çektirmek.
• Anasını bellemek(Deyim) Kaba en büyük kötülüğü yapmak.
• Anasını eşek kovalasın!(Deyim) Kaba sözü edilen kimse veya iş için bıkkınlık, dikkate almama ve umursamama anlatan bir söz.
• Anasını sat! (satayım!)(Deyim) ‘Önem verme (vermem), aldırma (aldırmam), umursama (umursamam)!’ anlamında kullanılan bir söz.
• Anasının gözü(Deyim) Çok kurnaz, çok açıkgöz, dalavereci, hinoğluhin.
• Anasının ipini satmış (pazara çıkarmış)(Deyim) İpsiz, kendisinden her türlü soysuzluk beklenebilen (kimse).
• Anasının kızı(Deyim) Her yönüyle annesine benzeyen kız çocuğu.
• Anasının körpe kuzusu(Deyim)
  Pek küçük kucak çocuğu.
• Anasının nikâhını istemek(Deyim) Bir şeye değerinden çok para istemek.
• Anasının oğlu(Deyim) Her yönüyle annesine benzeyen erkek çocuğu.
• Atı atasıyla, katırı anasıyla(Atasözü) Soylu kişiden korkulmaz, soysuz kişiden korkulur.
• Besledik büyüttük danayı, şimdi tanımaz oldu anayı(Atasözü) Elinde büyüttüğün kişi gün gelip sana nankörlük edebilir.
• Bir anaya bir kız, bir kafaya bir göz(Atasözü) Bir başa bir göz ne kadar gerekli ise bir anneye bir kız da o denli gereklidir.
• Anasından doğduğuna pişman etmek(Deyim) Çok eziyet etmek, çok üzmek, bezdirmek.
• Anası ağlamak(Deyim) Çok sıkıntı çekmek, eziyet çekmek, bitkin duruma gelmek.
• Anasını ağlatmak(Deyim) Kaba bir kimseye çok eziyet etmek, çok sıkıntı çektirmek.
• Dağ, ovanın süt anasıdır(Atasözü) Ticareti besleyen, üretim kaynaklarıdır.
• Dağların şenliği (gelin anası)(Deyim) Şaka kaba, anlayışsız kimse.
• Dilsizin dilinden anası anlar(Atasözü) Başkalarının kolay kolay anlayamadıkları şeyi, her gün onunla uğraşan kimse çok kolay anlar.
• Doğan anası olma, doğuran anası ol(Atasözü) Bir çocuk, annesinin değerini ancak kendisi de çocuk sahibi olduktan sonra anlar.
• Hık demiş (anasının veya babasının) burnundan düşmüş(Deyim) ‘Her durumuyla birine çok benziyor’ anlamında kullanılan bir söz.
• Kaçanın anası ağlamamış(Atasözü) Tehlikeden kaçan kazançlı çıkmış.
• Kuşa süt nasip olsa anasından olurdu(Atasözü) 1) Yaradılışı bir şeyden yararlanmasına elverişli olmayan kişi ne kadar çabalasa o şeyden yararlanamaz; 2) kişi en yakınından sağlayamadığı faydayı başkasından hiç sağlayamaz.
• Oğlan anası kapı arkası, kız anası minder kabası(Atasözü) Eve gelin geldikten sonra oğlanın anası kapı dışarı edilecek kadar fazla görülür ama kızın anası başköşeye oturtulur.
• Oğlan atadan (babadan) öğrenir sofra açmayı, kız anadan öğrenir biçki biçmeyi(Atasözü) Erkek çocuk, erkeklerin yapması gereken şeyleri babasından, kız çocuk da kadınların yapması gereken şeyleri annesinden öğrenir; anne ve baba bunları bilmiyorsa çocuktan böyle şeyler beklenemez.
• Teyze, ana yarısıdır(Atasözü) Teyze, bir kimseye annesi gibi sevgi, şefkat gösterir, onunla yakından ilgilenir.
• Vay anam! (anasını!, canına!)(Deyim) ‘çok şaşılacak şey’ anlamında kullanılan bir söz.
• Yaza çıkardık danayı, beğenmez oldu anayı(Atasözü) Yetiştirdiğimiz, büyüttüğümüz gençler, bizi beğenmezler.
• Yok ananın örekesi(Deyim) saçma bir söze karşı verilen karşılık.Kaynak:
• Türk Dil Kurumu Sözlüğü