Ahmed Paşa Hakkında Bilgi

Ahmed Paşa 

Fatih döneminin önde gelen şairlerinden biri olan ve Türk edebiyatında Şeyhî ile Necâtî arasında yer alan Ahmed Paşa, II. Murad’ın kazaskerlerinden Veliyüddîn Efendinin oğlu olup Edirne’de doğmuş ve Bursa’da ölmüştür. Bursa’daki Muradiye medresesinde müderrislik yapan Ahmed Paşa, Edirne kadılığı sırasında padişahın dikkatini çekerek padişahın nedîmi ve hocası olmuştur. Şair, İstanbul fethine katılmış, daha sonra kazasker ve vezirlik rütbeleri de elde etmiştir.

Padişah’ın nedimlerinden birine ilgi duyduğu şeklindeki bir söylenti üzerine hapse atılan Ahmed Paşa, “Kerem kasidesi”ni yazarak Fatih’e kendini affettirmiştir. Sehî tarafından şiirlerinin halk arasında meşhur olduğu bildirilen şair, Necâtî ve Bâkî gibi döneminin ve sonraki devirlerin önde gelen şairlerini etkilemiş ve bu şairler tarafından üstad kabul edilmiştir. Ahmed Paşa’yı, Tâcizâde Cafer Çelebi gibi, devrinde İran edebiyatını Türk edebiyatına yansıtan ve nakleden bir şair olarak değerlendirenler de olmuştur.

Edebiyatın gelişmesinde ve şairlerin korunmasında önemli rol oynayan Ahmed Paşa, Melîhî gibi şairleri Padişah’a tanıtmıştır. Onun Kerem kasidesi Şeyhî’ye, Güneş kasidesi Atâî’ye, Gönül murabbaı da Melîhî’ye naziredir. Gönül murabbaına ayrıca Fatih tarafından muhammes şeklinde bir nazire yazılmıştır.

Tarih düşürmekle de dikkat çeken, şiirlerinde sevgiliyi ve aşkı dile getiren Ahmed Paşa, devrin ince ve renkli hayallere sahip bir şairi olup, tasvirleri canlıdır. Nazım tekniği sağlam ve aruza hakim olan şair, mazmunları ustaca kullanır. Arapça, Farsça şiirlerin yanında Rumca da gazel yazmıştır. 1496 yılında Bursa’da ölen Ahmed Paşa’nın bilinen tek eseri Divan’ıdır. Ali Nihad Tarlan, Divan’ın 15 nüshasından hareketle karşılaştırılmalı metnini yayımlamıştır. Harun Tolasa, Ahmed Paşa’nın Şiir Dünyası adı ile bu divanı tahlil etmiş ve edebî durumunu ortaya koymuştur.

Şiirlerini temiz, açık, akıcı ve anlaşılır bir Türkçe ile söyleyen Ahmed Paşa’nın ahenkli ve zarif bir üslubu vardır. Türk dili tarihinde bu açıdan önemli bir yeri olan Ahmed Paşa, Câmi’ü’n-Nezâir’de şiirlerine en çok yer verilen şairlerin başında gelir.

Kaynak:

• Anadolu üniversitesi-XIV.-XV. Yüzyıllar Türk Edebiyatı