Sultan Nuşirevan
Kisrâ Enûşirvân I. Hüsrev b. Kubâd (ö. 579)
Nüşirevan İran’daki Sasani Devleti hükümdarlarından Sasani Hanedanının yirmincisidir. Asıl ismi Hüsrev’dir. Pehlevi dilindeki “Anoşek-revan=Ölmez, ebedi ruh” manasına “Anuşirevan” veya “Nuşirevan” lakabıyla ünlü olmuştur.
Adının Arapça karşılığı olan “Kisra” ünvanı daha sonraki Sasani hükümdarları için kullanılmıştır. Kubad’ın en küçük oğludur. Peygamber efendimiz; “Ben, adil sultan zamanında dünyaya geldim.” buyurarak onun adaletini övmüştür.
On dokuzuncu Sasani hükümdarı olan Kubad zevkine düşkün, Mejdek adında birisinin ortaya attığı bugünkü komünizme ait fikirleri kabul etti. Tenbellerin serserilerin ve hele kadına düşkün olan aşağı kimselerin işine gelen; “Ateşe tapılacaktır. Her şey herkesin malıdır. Herkesin malları ve yaşayışları eşittir. Herkes birliktedir. Şahsi tasarruf yoktur. Bütün insanlar eşit ve her şeyde ortaktırlar. Biri diğerinin zevcesini isterse ona vermesi lazımdır. Zenginler malları fakirlere vermeli, onların ihtiyaçlarını gidermelidir.” şeklindeki Mejdek’in fikirleri Kubad zamanında yayıldı. Kubad’ın ölümünden sonra M.531 senesinde tahta, oğlu Hüsrev yani Nuşirevan geçti.
Nuşirevan; Romalılarla, Hunlularla, Hindlilerle ve başka komşularıyla yaptığı birçok savaşlarda galip geldi. Sasani Devletinin sınırlarını Akdeniz’e ve Karadeniz’e ulaştırdı.
Maveraünnehr taraflarından da birçok yerleri sınırları içine kattı. Roma İmparatoru Jüstinianos’un ilerlemesinden endişe ederek ona harb ilan etti. Roma İmparatorunu hezimete uğratıp elli sene müddetle, her sene otuz bin altın cizye vermeye mecbur etti.
Yemen’i, Dara’yı aldı ve Kapadokya’ya girdi. Babası zamanında ahlaksızlıkları ve bozuk fikirleriyle insanları etkisine alan Mejdek ve seksen bin adamını kılıçtan geçirerek komünizm belasını ortadan kaldırdı.Bir başka önemli faaliyeti de arazi ve vergi reformunu gerçekleştirmesidir.
Nuşirevan bütün araziyi ve ürünü durumuna ve çeşidine göre yeniden vergilendirmiş, kişilerden alınan vergiyi sınıf ve kategorilerine göre düzenlemiştir. Bununla beraber hanedan üyeleri, yüksek rütbeliler, askerler, din adamları, devlet memurları bu vergiden muaf tutuldu.
Kırk sekiz sene adaletle hüküm sürdü. Onun adaleti hadis-i şerifle medhedildi. Nuşirevan, hükümdarlık zamanında askeri reformlar yaptı ve yeni bir vergi toplama sistemi geliştirdi. Mejdekileri ülkeden atmasına rağmen adil ve hoşgörülü kişiliğiyle ün kazandı. Hikmet sahibi, zeki ve iş bilen müşavirleri vardı. İlim ve hikmet sahibi kimseleri her taraftan toplayıp ikram ve ihsanlarda bulunurdu. Kale, köprü gibi birçok binalar ve eserler yaptırdı. 579 senesinde vefat etti. Oğlu Dördüncü Hürmüz onun yerine geçti.
Bir yanıt yazın