Ekvator Kıyısında Cennet: Sao Tome ve Principe

Sao Tome ve Principe Demokratik Cumhuriyeti

Başkent: São Tomé
Nüfus: 219.000 (2023)
Yüzölçümü: 964 km²
Resmi Dil: Portekizce
Din: Katolik
Para Birimi: Dobra (STN)

Sao Tome ve Principe, Afrika’nın batı kıyısında, Ekvator’un hemen kuzeyinde, Gine Körfezi’nde yer alan bağımsız bir ada ülkesidir. Ülke, São Tomé ve Príncipe adalarından oluşmakta olup, Ekvator’a yakın konumu nedeniyle tropikal iklim özellikleri göstermektedir.

Tarihçe

São Tomé ve Principe Adaları, 15. yüzyılda Portekizli denizciler Pedro Escobar ve João de Santarem tarafından keşfedilmiştir. İlk yerleşen nüfus Portekizliler olmuştur. Sonrasında, ekonominin gelişmesi için Afrika’dan getirilen zenci esirlerle tarım arazileri çalıştırılmış ve ada sömürgesi haline gelmiştir. 1974 yılında Portekiz’deki Carnation Devrimi’nin ardından, bağımsızlık süreci hızlanmış ve 12 Haziran 1975’te São Tomé ve Principe bağımsızlığını ilan etmiştir. İlk başkan Manuel Pinto da Costa, bağımsızlık sonrası lider olarak ülkeyi yönetmeye başlamıştır.

Coğrafi Yapı

São Tomé Adası yaklaşık 50 km uzunluğunda ve 30 km genişliğinde olup, dağlık ve volkanik bir yapıya sahiptir. En yüksek noktası, 2024 metre yüksekliğindeki Pico de São Tomé’dür. Príncipe Adası ise daha küçük olup, yaklaşık 16 km uzunluğunda ve 5 km genişliğindedir. Adalar, zengin biyolojik çeşitlilikleri ve tropikal ormanları ile bilinir. São Tomé ve Principe, çevresindeki denizler açısından zengin doğal kaynaklara sahiptir.

İklim

Ekvatora yakın konumu nedeniyle, São Tomé ve Principe tropikal iklim kuşağında yer alır. Yıllık sıcaklık genellikle yüksek olup, sıcaklık değişimi mevsimler arasında azdır. Eylül’den Mayıs’a kadar süren yağışlı dönem, ülkenin zengin bitki örtüsünü desteklemektedir.

Doğal Kaynaklar

Ülkenin doğal kaynakları arasında zengin ormanlar, tarım arazileri ve yeraltı zenginlikleri bulunmaktadır. Bakır, en önemli yeraltı zenginliğidir. Ayrıca orman ürünleri, kakao, kahve, hindistancevizi gibi tarım ürünleri ülkenin ekonomisinde önemli yer tutmaktadır. Deniz kaynakları ise balıkçılık sektörünü desteklemektedir.

Nüfus ve Sosyal Hayat

São Tomé ve Principe’nin nüfusu (2023 verileri) yaklaşık 219.000’dir ve nüfusun büyük bir kısmı São Tomé Adası’nda yaşamaktadır. Nüfus artış hızı %2,2 civarındadır. Halk, Portekizli ve Afrika kökenli insanların karışımından oluşmaktadır. Resmi dil Portekizce olup, halkın çoğunluğu Katolik inancına mensuptur. Başkent São Tomé, ülkenin en gelişmiş şehri iken, Príncipe Adası’ndaki Santo António ikinci büyük merkezdir.

Siyasi Yapı

São Tomé ve Principe, demokratik bir cumhuriyet olup, devlet başkanı aynı zamanda hükümet başkanıdır. Ülke, idari olarak iki il ve on iki yerel yönetim bölgesine ayrılmıştır. Yasama organı, 55 üyeden oluşan Meclis’tir ve üyeler dört yılda bir seçimle belirlenir. Çok partili siyasi sistem bulunmaktadır ve son yıllarda demokratikleşme süreci ilerlemektedir.

Ekonomi

São Tomé ve Principe ekonomisi ağırlıklı olarak tarıma dayanmaktadır. Kakao, kahve, hindistancevizi ve bakır en önemli ihracat ürünlerindendir. Ayrıca balıkçılık sektörü de önemli bir gelir kaynağıdır. Ülkenin ekonomisi, dışa bağımlı bir yapıya sahip olup, özellikle Portekiz, Hollanda ve Almanya ile ticaret ilişkileri ön plandadır. Son yıllarda turizm sektörü de gelişmeye başlamış, doğal güzellikler ve biyolojik çeşitlilik turizm açısından değer kazanmaktadır.

Ulaşım ve Altyapı

São Tomé Adası’nda yaklaşık 200 km uzunluğunda bir karayolu ağı bulunmaktadır. En önemli limanlar başkent São Tomé ve Santo António’dadır. Uluslararası hava trafiği için São Tomé Uluslararası Havalimanı hizmet vermektedir. Adalar arasında deniz yolu ile ulaşım da mevcuttur.

Biyolojik Çeşitlilik

São Tomé ve Principe, zengin biyolojik çeşitliliği ile dikkat çeken bir ülkedir. Ormanları, birçok endemik bitki ve hayvan türüne ev sahipliği yapmaktadır. Ülkenin çevresindeki denizler ise çeşitli balık türleri ve deniz canlıları açısından zengindir. Örneğin, Sapan Balığı (Alopias vulpes), tropikal ve ılıman denizlerde yaşayan, 6 metre uzunluğa kadar ulaşabilen büyük bir köpekbalığı türüdür.

Kerim Yarınıneli/KerimUsta.com

Kaynaklar

• World Bank – Sao Tome and Principe
• CIA World Factbook – São Tomé and Principe
• UN Data – São Tomé and Principe
• Tourism Authority of São Tomé and Principe