10 Mar 2013

Şeyhülislamlık Müessesesi Hakkında Bilgiler

Yazarı: | Kategori: Çeşitli Bilgilendirme Konuları | 0
Şeyhülislamlık Müessesesi Hakkında Bilgiler

Şeyhülislamlık Müessesesi Hakkında Bilgiler

Şeyhülislam veya Şeyh-ül İslam, dini konularda en yüksek derecede bilgi ve yetkiye sahip olan kimse anlamına gelir. Osmanlı Devleti’nde şeyhülislam, dini konularda en yüksek yetkiye sahip devlet görevlisiydi. Gerektiğinde dini sorunlarla ilgili görüşlerini fetva yayınlayarak açıklardı. Bu fetvalar kanun niteliği taşırlardı.

Tarihçe:

  • 1424’te Molla Fenârî’ye bu unvanın verilmesiyle başlayan şeyhülislamlık müessesesi, 1922’de son Osmanlı Şeyhülislamı Medenî Nuri Efendi’nin istifasıyla sona ermiştir.
  • Bu 498 yıllık süre boyunca 131 şeyhülislam 175 defa bu makama tayin edilmiştir.
  • Ebu’s-Suûd Efendi 29 yılla en fazla, Memikzade Mustafa Efendi de 13 saatle en az bu makamda kalan şeyhülislamlardır.

Görev ve Yetkileri:

  • Fetva vermek
  • Padişaha dini konularda danışmanlık yapmak
  • Medreseleri denetlemek
  • Kadıları atamak
  • Vakıfları yönetmek

Önemi:

  • Osmanlı Devleti’nde ilmiye sınıfının başı sayılırdı.
  • Devletin dini ve hukuki sisteminin işleyişinde önemli rol oynardı.
  • Padişahtan sonra en yetkili ikinci kişi olarak kabul edilirdi.

Sonuç:

Şeyhülislamlık müessesesi, Osmanlı Devleti’nin dini ve hukuki sisteminin işleyişinde önemli rol oynamış ve devletin siyasi ve sosyal yaşamında da önemli bir yere sahip olmuştur.

Kaynaklar:

Kronolojik sırayla Osmanlı Devleti şeyhülislamları sonraki sayfada verilmiştir.
Kronolojik sırayla Osmanlı Devleti şeyhülislamları listesi
  • Molla Şemsüddin-i Fenari (1424 – 1430)
  • Molla Fahrettin Acemi (1430 – 1460)
  • Molla Hüsrev (1460 – 1480)
  • Molla Gürâni (1480 – 1488)
  • Molla Abdülkerim Efendi (1488 – 1495)
  • Alâeddin Arabî Efendi (1495 – 1496)
  • Efdalzade Hamîdüddin Efendi (1496 – 1503)
  • Zenbilli Ali Efendi (1503 – 1526)
  • Kemalpaşazade Ahmet Şemsettin Efendi (İbn-i Kemal) (1526 – 1534)
  • Sadullah Sadi Efendi (1534 – 1539)
  • Çivizade Muhittin Mehmet Efendi (1539 – 1542)
  • Abdülkadir Hamidî Çelebi (1542 – 1543)
  • Fenarîzade Muhyiddin Çelebi (1543 – 1545)
  • Ebussuud Efendi (1545 – 1574)
  • Çivizade Damadı Hamid Efendi (1574 – 1577)
  • Kadızade Ahmed Şemseddin Efendi (1577 – 1580)
  • Malûlzade Mehmed Efendi (1580 – 1582)
  • Çivizade Hacı Mehmed Efendi (1582 – 1587)
  • Abdülkadir Şeyhî Efendi (1587 – 1589)
  • Bostanzade Mehmet Efendi (1589 – 1592) (birinci kez)
  • Bayramzade Zekeriya Efendi (1592 – 1593)
  • Bostanzade Mehmed Efendi (1593 – 1598) (ikinci kez)
  • Hoca Sâdeddin Efendi (1598 – 1599)
  • Hacı Mustafa Sunullah Efendi (1599 – 1601) (birinci kez)
  • Hocazade Mehmed Efendi (1601 – 1603)
  • Hacı Mustafa Sunullah Efendi (1603) (ikinci kez)
  • Ebülmeyamin Mustafa Efendi (1603 – 1604) (birinci kez)
  • Hacı Mustafa Sunullah Efendi (1604 – 1606) (üçüncü kez)
  • Ebülmeyamin Mustafa Efendi (1606) (ikinci kez)
  • Hacı Mustafa Sunullah Efendi (1606 – 1608) (dördüncü kez)
  • Hocazade Mehmed Efendi (1608 – 1615)
  • Hocazade Esad Efendi (1615 – 1622) (birinci kez)
  • Zekeriyazade Yahya Efendi (1622 – 1623) (birinci kez)
  • Hocazade Esad Efendi (1623 – 1625) (ikinci kez)
  • Zekeriyazade Yahya Efendi (1625 – 1632) (ikinci kez)
  • Ahîzâde Hüseyin Efendi (1632 – 1634)
  • Zekeriyazade Yahya Efendi (1634 – 1644) (üçüncü kez)
  • Ebusaid Mehmed Efendi (1644 – 1646) (birinci kez)
  • Muîd Ahmed Efendi (1646 – 1647)
  • Hacı Abdürrahim Efendi (1647 – 1649)
  • Bahâî Mehmed Efendi (1649 – 1651)
  • Karaçelebizade Abdülaziz Efendi (1651)
  • Ebusaid Mehmed Efendi (1651 – 1652) (ikinci kez)
  • Bahâî Mehmed Efendi (1652 – 1654)
  • Ebusaid Mehmed Efendi (1654 – 1655) (üçüncü kez)
  • Hüsamzade Abdurrahman Efendi (1655 – 1656)
  • Memikzade Mustafa Efendi (1656)
  • Hocazade Mesud Efendi (1656)
  • Hanefi Mehmed Efendi (1656)
  • Balizade Mustafa Efendi (1656 – 1657)
  • Bolevî Mustafa Efendi (1657 – 1659)
  • Esiri Mehmet Efendi (1659 – 1662)
  • Sunizade Seyit Mehmet Emin Efendi (1662)
  • Minkarizade Yahya Efendi (1662 – 1674)
  • Çatalcalı Ali Efendi (1674 – 1686) (birinci kez)
  • Ankaravi Mehmed Emin Efendi (1686 – 1687)
  • Debbağzade Mehmed Efendi (1687 – 1688) (birinci kez)
  • Hacı Feyzullah Efendi (1688)
  • Debbağzade Mehmed Efendi (1688 – 1690) (ikinci kez)
  • Ebusaidzade Feyzullah Efendi (1690 – 1692)
  • Çatalcalı Ali Efendi (1692) (ikinci kez)
  • Ebusaidzade Feyzullah Efendi (1692 – 1694)
  • Sadreddinzade Sadık Mehmed Efendi (1694 – 1695) (birinci kez)
  • İmam Mehmed Efendi (1695) (birinci kez)
  • Hacı Feyzullah Efendi (1695 – 1703)
  • Paşmakçızade Seyit Ali Efendi (1703)
  • Yekçeşm Hüseyin Efendi (1703)
  • İmam Mehmed Efendi (1703 – 1704) (ikinci kez)
  • Paşmakçızade Seyit Ali Efendi (1704 – 1707)
  • Sadreddinzade Sadık Mehmed Efendi (1707 – 1708) (ikinci kez)
  • Ebezade Abdullah Efendi (1708 – 1710)
  • Paşmakçızade Seyit Ali Efendi (1710 – 1712)
  • Ebezade Abdullah Efendi (1712 – 1713)
  • Mehmed Ataullah Efendi (1713)
  • İmam Mahmud Efendi (1713 – 1714)
  • Mirza Mustafa Efendi (1714 – 1715)
  • Menteşzade Abdürrahman Efendi (1715 – 1716)
  • Ebu İshak İsmail Efendi (1716 – 1718)
  • Yenişehirli Abdullah Efendi (1718 – 1730)
  • Mirzazade Şeyh Mehmed Efendi (1730 – 1731)
  • Paşmakçızade Abdullah Efendi (1731 – 1732)
  • Damadzade Ahmed Efendi (1732 – 1733)
  • Ebuishakzade İshak Efendi (1733 – 1734)
  • Dürri Mehmed Efendi (1734 – 1736)
  • Feyzullahefendizade Mustafa Efendi (1736 – 1745)
  • Pirizade Mehmed Sahib Efendi (1745 – 1746)
  • Hayatizade Mehmed Emin Efendi (1746)
  • Seyit Mehmet Zeynelabidin Efendi (1746 – 1748)
  • Ebuishakzade Mehmet Esat Efendi (1748 – 1749)
  • Halilefendizade Mehmed Said Efendi (1749 – 1750)
  • Seyyid Murtaza Efendi (1750 – 1755)
  • Abdullah Vassaf Efendi (1755)
  • Damadzade Feyzullah Efendi (1755 – 1756)
  • Dürrizade Mustafa Efendi (1756 – 1757) (birinci kez)
  • Damadzade Feyzullah Efendi (1757 – 1758)
  • Mehmet Salih Efendi (1758 – 1759)
  • Çelebizade İsmail Asım Efendi (1759 – 1760)
  • Veliyyüddin Efendi (1760 – 1761)
  • Ebubekirzade Ahmed Efendi (1761 – 1762)
  • Dürrizade Mustafa Efendi (1762 – 1767) (ikinci kez)
  • Veliyyüddin Efendi (1767 – 1768)
  • Pirizade Osman Sahib Efendi (1768 – 1770)
  • Mirzazade Seyit Mehmet Sait Efendi (1770 – 1773)
  • Seyyid Mehmed Şerif Efendi (1773 – 1774)
  • Dürrizade Mustafa Efendi (1774) (üçüncü kez)
  • İvazpaşazade İbrahim Beyefendi (1774 – 1775)
  • Salihzade Mehmet Emin Efendi (1775 – 1776)
  • Vassafzade Mehmed Esad Efendi (1776 – 1778)
  • Mehmet Şerif Efendi (1778 – 1782)
  • Seyit İbrahim Efendi (1782 – 1783)
  • Dürrizade Mehmed Ataullah Efendi (1783 – 1785)
  • İvazpaşazade İbrahim Beyefendi (1785)
  • Arapzade Ataullah Efendi (1785)
  • Dürrizade Mehmed Arif Efendi (1785 – 1786) (birinci kez)
  • Müftizade Ahmed Efendi (1786 – 1787)
  • Mekkî Mehmet Efendi (1787 – 1788)
  • Mehmed Kamil Efendi (1788 – 1789)
  • Mehmed Şerif Efendi (1789)
  • Hamidizade Mustafa Efendi (1789 – 1791)
  • Yahyâ Tevfik Efendi (1791)
  • Mekki Mehmed Efendi (1791 – 1792)
  • Dürrizade Mehmed Arif Efendi (1792 – 1798) (ikinci kez)
  • Mustafa Aşir Efendi (1798 – 1800)
  • Sâmânizade Ömer Hulusi Efendi (1800 – 1803) (birinci kez)
  • Salihzade Ahmed Esad Efendi (1803 – 1806) (birinci kez)
  • Şerifzade Ataullah Mehmed Efendi (1806 – 1807) (birinci kez)
  • Sâmânizade Ömer Hulusi Efendi (1807) (ikinci kez)
  • Şerifzade Ataullah Mehmed Efendi (1807 – 1808) (ikinci kez)
  • Arapzade Mehmed Arif Efendi (1808)
  • Salihzade Ahmed Esad Efendi (1808) (ikinci kez)
  • Dürrizade Abdullah Efendi (1808 – 1810) (birinci kez)
  • Sâmânizade Ömer Hulusi Efendi (1810 – 1812) (üçüncü kez)
  • Dürrizade Abdullah Efendi (1812 – 1815) (ikinci kez)
  • Mehmed Zeynelabidin Efendi (1815 – 1818)
  • Mekkizade Mustafa Asım Efendi (1818 – 1819) (üçüncü kez)
  • Çerkez Halil Efendi (1819 – 1821)
  • Yasincizade Abdülvehhab Efendi (1821 – 1822) (birinci kez)
  • Ahmed Reşid Efendi (1822 – 1823)
  • Mekkizade Mustafa Asım Efendi (1823 – 1825) (ikinci kez)
  • Kadızade Mehmed Tahir Efendi (1825 – 1828)
  • Yasincizade Abdülvehhab Efendi (1828 – 1833) (ikinci kez)
  • Mekkizade Mustafa Asım Efendi (1833 – 1846) (üçüncü kez)
  • Ahmed Arif Hikmet Bey Efendi (1846 – 1854)
  • Meşrepzade Mehmed Arif Efendi (1854 – 1858)
  • Mehmed Sadeddin Efendi (1858 – 1863)
  • Atıfzade Hüsameddin Efendi (1863 – 1866)
  • Mehmed Refik Efendi (1866 – 1868)
  • Hasan Fehmi Efendi (1868 – 1871)
  • Ahmed Muhtar Molla Bey Efendi (1871 – 1872) (birinci kez)
  • Turşucuzade Ahmed Muhtar Efendi (1872 – 1874)
  • Hasan Hayrullah Efendi (1874) (birinci kez)
  • Hasan Fehmi Efendi (1874 – 1876)
  • Hasan Hayrullah Efendi (1876 – 1877) (ikinci kez)
  • Kara Halil Efendi (1877 – 1878)
  • Ahmed Muhtar Molla Bey Efendi (1878) (ikinci kez)
  • Uryanizade Ahmed Esad Efendi (1878 – 1889)
  • Bodrumlu Ömer Lütfi Efendi (1889 – 1891)
  • Mehmed Cemaleddin Efendi (1891 – 1909)
  • Mehmed Ziyâeddin Efendi (şeyhülislam) (1909)
  • Mehmed Sahib Efendi (1909)
  • Çelebizade Hüseyin Hüsnü Efendi (1910)
  • Musa Kazım Efendi (1910 – 1911)
  • Abdurrahman Nesib Efendi (1911 – 1912)
  • Mehmed Cemaleddin Efendi (1912 – 1913)
  • Mehmed Esad Efendi (1913 – 1914)
  • Ürgüplü Mustafa Hayri Efendi (1914 – 1916)
  • Musa Kazım Efendi (1916 – 1918)
  • Ömer Hulusi Efendi (1918)
  • Haydarizade İbrahim Efendi (1918 – 1919)
  • Mustafa Sabri Efendi (1919)[1]
  • Mustafa Sabri Efendi (1919)
  • Mustafa Sabri Efendi (1919-1920)
  • Haydarizade İbrahim Efendi (1919 – 1920)
  • Dürrizade Abdullah Beyefendi (1920)
  • Mustafa Sabri Efendi (1920)
  • Medeni Mehmed Nuri Efendi (1920 – 1922)
Toplam 176 adettir.

 

 

 

Takip Et Kerim Usta:

Herkesin bir yaşama nedeni var. Benimkiyse, bir "Sevda"...

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir