Hipokrat Yemini: Tıbbın Geleceğe Mirası
Doktorluk yemini, tıp mesleğine adım atan hekimlerin ettiği ve Hipokrat’a atfedilen bir anttır. Antik Yunan tıbbının temel ilkelerini ve etik değerlerini yansıtan bu metin, tıpkı tıp bilimi gibi tarih boyunca değişimlere uğramıştır.
Orijinal metinde, hekimlerin hastalarına zarar vermeden, adil ve merhametli davranmaları, sırlarını saklamaları ve meslektaşlarına saygı göstermeleri gibi ilkeler yer alır. Günümüzde kullanılan yemin metinleri ise Hipokrat Yemini’nin temelini korurken, organ nakli ve doğum kontrolü gibi güncel etik meseleleri de kapsamaktadır.
Bazı tıp etiği uzmanları, Hipokrat Yemini’nin günümüzün karmaşık etik soruları için yeterli olmadığını savunmaktadır. Ötanazi, kürtaj ve embriyo araştırmaları gibi konularda yemin metni net bir yol gösterici değildir. Bu nedenle, hekimlerin daha güncel ve evrensel bir etik koduna bağlı olması gerektiği savunulmaktadır.
İşte Hipokrat yeminin Türkçesi:
“Hekim Apollon, Asklepios, Higiya, Panacea üzerine ve bütün Tanrı ve Tanrıçaların huzurunda yemin ederim ki, yeteneğim ve gücüm elverdiğince bu ant ve sözleri tutacağım:
Bu sanatta hocamı, babam gibi tanıyacağım, rızkımı onunla paylaşacağım, ihtiyacı olursa kesemi onunla bölüşeceğim, çocuklarına kardeşim gibi bakacağım ve öğrenmek isterlerse bu sanatı ücretsiz öğreteceğim; ilaç reçetelerini, şifai bilgileri ve diğer bilgileri sadece ve sadece kendi evlâtlarıma, hocamın çocuklarına ve hekimlik kurallarına uygun sözleşmeyle bağlı ve ant içmişlere öğreteceğim.
Yeteneğim ve hâkimiyetim ölçüsünde hastalarımın iyiliği için tedaviler önereceğim ve asla kimseye zarar vermeyeceğim.
İsteyen hiç kimseye öldürücü bir eczayı ne vereceğim ne de bunu tavsiye edeceğim; benzer şekilde, bir gebe kadına çocuk düşürmesi için ilaç vermeyeceğim.
Hayatımın ve sanatımın saflığını koruyacağım.
İç organlarındaki taşı keserek almayı, hastalığı çok açık olan hastalarda bile, işin ehli olan (cerrah)lara bırakacağım.
Hangi eve girersem gireyim, bütün kasıtlı kötülük ve suistimallerden ve özellikle de ister hür ister köle olsun erkek ve kadınların vücudunu kötüye kullanmaktan kaçınarak, sadece hastaya yardım için gireceğim.
Gerek sanatımın icrası sırasında gerekse insanlarla gündelik ilişkideyken edindiğim bilgileri ortalığa saçmayacağım, bir sır olarak saklayacağım ve kimseye açmayacağım.
Bu yemine sadık kalırsam hayatımı ve mesleki uygulamalarımı insanların tümünden ve her zaman saygı görerek mutlulukla sürdüreyim, ama ona ihanet eder ya da çiğnersem tam tersini yaşayayım.”
Türkiye’deki Uygulama:
Türkiye’de kullanılan Hekimlik Andı, Hipokrat Yemini’nin temel ilkelerini ve bazı güncel etik meseleleri kapsamaktadır. Hekimler, mezuniyet törenlerinde bu andı içerek mesleğe adım atmaktadırlar.
Türkiye’de Tıp Fakültelerinde Yemin Örneği-1:
“Hocalarıma saygı ve gönül borcumu her zaman koruyacağıma, sanatımı vicdanımın buyrukları doğrultusunda dikkat ve özenle yerine getireceğime, hasta ve toplumun sağlığını baş görev sayacağıma, benden hizmet bekleyen kimselerin sırlarına saygılı olacağıma ve onları saklayacağıma, hekimlik mesleğinin onurunu ve temiz töresini sürdüreceğime, meslektaşlarımı kardeş bileceğime, Din, Milliyet, Irk, siyasi eğilim ya da toplumsal sınıf ayrımlarının görevimle hastam arasına girmesine izin vermeyeceğime, İnsan hayatına kesinlikle saygı göstereceğime, baskı altında kalsam bile tıp bilgilerimi insanlık değer ve yasalarına karşı kullanmayacağıma, açıkça, özgürce ve namusum üzerine and içerim.”
Türkiye’de Tıp Fakültelerinde Yemin Örneği-2:
“Hekimlik mesleğine başlarken, insanlığa karşı yerine getirmeyi üstlendiğim aşağıdaki yükümlülükleri, bütün varlığımla onurlu bir şekilde yerine getireceğime ant içerim.
Hekimlik mesleğini, insan yaşamını, onurunu ve haklarını koruyarak, meslektaşlarıma karşı saygılı, hastalarıma karşı şefkatli ve adil davranarak yapacağıma; insan sağlığını korumak için bilimsel gelişmeleri izleyeceğime, mesleki bilgi ve becerilerimi sürekli geliştireceğime; meslektaşlarımla işbirliği yapacağıma; hastalarımın özerkliğine, istek ve tercihlerine saygı duyacağıma; hastalarımın ve toplumun yararına olacak bilgileri paylaşacağıma; hastalarımın mahremiyetini koruyacağıma; hastalarımın ve toplumun sağlığını tehlikeye atacak uygulamalara karşı çıkacağıma; hekimlik mesleğinin onurunu koruyacağıma ve mesleğimin gerektirdiği ahlaki ilkeleri hiçbir zaman göz ardı etmeyeceğime ant içerim.
Dünya Tabipler Birliği Cenevre Bildirgesindeki Hekimlik Andı’nın en güncel tercümesi olarak Türk Tabipleri Birliği tarafından yayınlanan Yemin Örneği-3:
“Hekimlik mesleğinin bir üyesi olarak;
Yaşamımı insanlığın hizmetine adayacağıma,
Hastanın sağlığına ve esenliğine her zaman öncelik vereceğime,
Hastamın özerkliğine ve onuruna saygı göstereceğime,
İnsan yaşamına en üst düzey
de saygı göstereceğime,
Görevimle hastam arasına; yaş, hastalık ya da engellilik, inanç, etnik köken, cinsiyet, milliyet, politik düşünce, ırk, cinsel yönelim, toplumsal konum ya da başka herhangi bir özelliğin girmesine izin vermeyeceğime,
Hastamın bana açtığı sırları, yaşamını yitirdikten sonra bile gizli tutacağıma,
Mesleğimi vicdanımla, onurumla ve iyi hekimlik ilkelerini gözeterek uygulayacağıma,
Hekimlik mesleğinin onurunu ve saygın geleneklerini bütün gücümle koruyup geliştireceğime,
Mesleğimi bana öğretenlere, meslektaşlarıma ve öğrencilerime hak ettikleri saygıyı ve minnettarlığı göstereceğime,
Tıbbi bilgimi hastaların yararı ve sağlık hizmetlerinin geliştirilmesi için paylaşacağıma,
Hizmeti en yüksek düzeyde sunabilmek için kendi sağlığımı, esenliğimi ve mesleki yetkinliğimi korumaya dikkat edeceğime,
Tehdit ediliyor olsam bile, tıbbi bilgilerimi, insan haklarını ve bireysel özgürlüklerini çiğnemek için kullanmayacağıma,
Kararlılıkla, özgürce ve onurum üzerine,
Ant içerim.”
Doktorluk yemini, hekimlerin etik ilkelerini ve mesleki sorumluluklarını hatırlatan önemli bir araçtır. Fakat günümüzün karmaşık etik soruları karşısında yeterli olmayabilir. Bu nedenle, yemin metninin güncellenmesi ve hekimlerin daha kapsamlı bir etik eğitime tabi tutulması gerekliliği tartışılmalıdır.
Kerimusta.com/Kerim Yarınıneli
Kaynak:
- Wikipedia-Hipokrat yemini
- Resim: Kerim Yarınıneli tarafından oluşturuldu.
Bir yanıt yazın