İslam’ın Merkezi: Kabe’nin Ölçüleri

Kabe’nin ölçüleri, Müslümanların yanı sıra Kabe’ye ilgi duyan herkes tarafından merak edilen bir sorudur. Kabe, İslam’ın en kutsal mekanı olması ve Müslümanların her yıl milyonlarca kez ziyaret etmesi nedeniyle, bu sorunun cevabı önemlidir. Kâbe’nin geniş duvar yapısı yaklaşık bir kübik biçimindedir. Ayrıntıları:

• Kâbe’nin koordinatları: 21°25’24¨N, 39°49’24¨E
• Kâbe’nin kurulu alanı: 145 m²
• Kabe’nin kenarları: 11,03 m × 12,86 m
• Kabe’nin hacmi: 453,6 m3
• Kabe’nin iç hacmi: 256 m3
• Kuzeydoğu duvarı: 12,63 m
• Kuzeybatı duvarı: 11,03 m
• Güneybatı duvarı: 13,10 m
• Güneydoğu duvarı: 11,22 m
• Kabe’nin yüksekliği: 13,1 m
• Kapı yüksekliği: 2,13 m
• Kapı genişliği: 1,08 m
• Hacer-ül Esved köşesi yüksekliği: 1,10 m
• Hacer-ül Esved köşesi çevresi: 4,10 m
• Kâbe kapısı:2,13 m
• Kâbe’nin içerisi: Kâbe’nin tavanı ahşaptır. Tabanı mermer ve kireçtaşı kareler ile kaplıdır. Tavana kadar iç duvarlarının alt yarısı mermerle kaplı olup bu mermer duvar üstüne üzerine Kur’an’dan ayetler kazılmış olan mermer tabletler konulmuştur. İç duvarların üst tarafı üzerinde altın işleme ile Kur’an ayetleri bulunan bir yeşil bez ile kaplıdır.
• Kabe’nin duvarları siyah ve beyaz renkli taşlarla kaplıdır. Duvarların üst kısmında, siyah taşlardan yapılmış bir kuşak bulunur. Bu kuşağın içinde, Kabe’nin inşasında kullanılan ve günümüze kadar ulaşan siyah taş olan Hacer-ül Esved yer alır. 684’te Kâbe’de çıkan bir yangında bu taş sıcaktan çatlayıp 15 parçaya bölünmüştür. Günümüzde taşın parçaları gümüş bir çerçeveyle tutulmaktadır ve görünen kısmı yaklaşık 16,5×20 cm’dir.
• Kabe’nin Kapısından içeri girildiğinde, tavanı yuvarlak bir formdadır.
• Kabe’nin içinde, Hacer-ül Esved’in yanı sıra, Ruknü’l-Yemani, Ruknü’l-Iraki ve Ruknü’l-Şami olmak üzere üç köşe vardır.

Bu bilgilerin yanı sıra İslam Ansiklopedisi Kabe konusunu incelerken Abdüsselâm Ahmed Nazîf ve M. Tâhir el-Kürdî’nin tesbit ettiği ölçüleri şu şekilde belirtir.

“Mekke şehrinde Mescid-i Harâm’ın ortasında bulunan Kâbe yaklaşık 1,5 m. genişliğindeki temeller üzerine inşa edilmiştir. Dıştan dışa 10,70 × 12 m. ölçüsünde ve 15 m. yüksekliğinde olan duvarlar 1,25 m. kalınlığındadır. (Abdüsselâm Ahmed Nazîf, s. 170). Temeller, tavaf alanı (metâf) yüzeyinden 22-27 cm. arasında değişen yükseklikte yukarı çıkmış ve duvarlar 25 cm. kadar içeriden başlatılarak temellerin dışarıda kalan kısmının üzeri 45° meyilli mermer levhalarla kaplanıp duvarlarla birleştirilmiştir. Yanları da mermer kaplama olan ve “şâzervân” adı verilen bu kısma Kâbe örtüsünü tutturmak için bakır halkalar konulmuştur. Mekke’nin çevresindeki dağlardan getirilmiş bazalt parçalarıyla yapılan duvarların dış yüzlerinde değişik boyutlarda 1614 taş yer almaktadır (M. Tâhir el-Kürdî, III, 235).”

Vikipedia yazarlar ise aşağıdaki bilgilerle kabe ölçülerini vermektedir.

“Kabe, taşlardan yapılmış kübik bir yapıdır. Yaklaşık 13,1 m boyundadır, kenarları 11,03 m × 12,86 m ölçülerindedir. Kabe’nin içinde zemin mermer ve kireç taşından yapılmıştır. 13 m × 9 m ölçülerindeki iç duvarlar, çatının yarısına kadar beyaz mermerle kaplanmış ve zemin boyunca daha koyu süslemeler yapılmıştır. İç mekanın zemini, tavaf yapılan yerden yaklaşık 2,2 m yüksekliktedir.”

Görüldüğü gibi Kâbe’nin ölçüleri kaynaklarda değişik verilmiştir. Bunun başlıca nedeni,  ölçüler tarih boyunca bir çok kez değişmesidir.  Diğer sebepleri ise şöyle sıralanabilir:

• Kâbe’nin ilk inşa ediliş tarihi ve şekli bazı rivayetlere göre Hz. Âdem, bazılarına göre ise Hz. İbrahim tarafından yapılmıştır. Bu nedenle kaynaklarda farklı ölçüler verilmiştir.
• Kâbe, zaman içinde çeşitli afetler, savaşlar ve yangınlar sonucu yıkılmış veya hasar görmüştür. Bu durumlarda Kâbe’yi yeniden inşa eden veya tamir eden kimseler, farklı malzemeler, teknikler ve ölçüler kullanmışlardır.
• Kâbe’nin duvarları ve köşeleri, coğrafi yönleri tam olarak göstermemektedir. Bu nedenle kaynaklarda Kâbe’nin yönleri ve ölçüleri belirlenirken farklı yöntemler kullanılmıştır.
• Kâbe’nin içinde ve dışında bulunan bazı bölümler, örneğin Hacerülesved, Kâbe kapısı, Makām-ı İbrâhim, hicr, altın oluk gibi, zamanla yer değiştirmiş, eklenmiş veya kaldırılmıştır. Bu da Kâbe’nin ölçülerini etkilemiştir.

Kaynağı altta belirtilen plan Resmi ise Türkçeleştirilmiştir.  Umarım bu bilgiler Kâbe’nin ölçüleri hakkında fikir edinmenize yardımcı olmuştur.

Kerimusta.com/Kerim Yarınıneli

Kaynaklar:

• Kabe’nin Yapısı ve Ölçüleri – Kabe, Kabe Nerede ve Kabe Özellikleri: Kabe.gen.tr/kabe.html.
• Kabe’nin Genişliği Ölçüleri Boyutları | Umre Bilgileri: Umrebilgileri.com/kabenin-genisligi-olculeri-boyutlari.
• Kabe’nin Ölçüleri ve Yapıları: Kabe.gen.tr/kabenin-olculeri-ve-yapilari.html.
• Kabe Ne Zaman Yapıldı? Kabe’nin İçinde Ne Var? Derstarih.com/kabe/.
• Kabe ölçüsü bilgileri ve resim: Wikipedia.org/wiki/K%C3%A2be
• Kabe: İslamansiklopedisi.org.tr/kabe