Turnalar uzun boyunlu, uzun bacaklı ve genellikle grimsi tüylü, gösterişli kuşlardır. Dikkat edilmezse turnalar ile balıkçıllar birbirlerine karıştırılabilir. Havada her ikisi de bacaklarını gergin biçimde geriye doğru uzatır. Ama balıkçıllar boyunlarını kıvrık tutarak uçtuklarından turnalardan kolayca ayırt edilebilir. Ayrıca turnalar yuvalarını ağaçlara değil yere yapar. Yavruları da kıyı kuşlarınınki gibi yumurtadan çıktıktan hemen sonra koşuşturmaya başlar.Leyleği anımsatan, fiziksel olarak ona benzeyen bir kuş türüdür Turna.
Oldukça uzun bacakları ve boynu mevcuttur. Göçmen kuşlar arasında yer almaktadır. Leylekle turna kuşunun farkından biri gagalarıdır. Turnaların gagaları küçük iken leyleklerin oldukça büyüktür. 25 ila 30 yıl kadar yaşayabilen turna kuşu, çiftleşme zamanında birbirlerini etkileyebilmek için ilginç hareketlerde bulunur. İki adet yumurta çıkaran turnalar, kuluçkaya sırasıyla yatarlar. Erkek ve diş turna böylelikle birbirlerine yardımcı ve destek olurlar. Sürü halinde uçan turna kuşları, göç ederken de V şeklinde uçarlar. Estetik olarak güzel olan turna kuşları, kuş türleri arasında oldukça beğenilen bir kuş türü olma özelliği taşımaktadır.
Familyası: Turnagiller (Gruidae).
Yaşadığı yerler: Bataklık, ovalık, göl ve deniz kıyılarında. Özellikleri: Leyleğe benzer, uzun bacak ve boyunlu göçmen kuşlar. Sivri gagaları leylekten daha küçüktür. Tohum, böcek, fare ve solucanlarla beslenir.
Ömrü: 70 yıl kadar.
Çeşitleri: 16 türü vardır. Turna (G.grus), telliturna (A. virgo), cennetturnası veya maviturna (T.paradisea), taçlıturna (B.pavonina), Amerika turnası veya gülen turna (G.americana), Sibirya beyaz turnası (G.leucogeranus), Avustralya turnası (G.rubicunda), Japon veya Mançurya turnası (B.japonensis) meşhurlarıdır.
Telli turna Türkiye de sadece Bulanık ovasında yaşayabilmektedir. Afrika ve Güney Asya’da kışlarlar, göçmen kuşlardır. Ak turna ise Saha cumhuriyeti ve Batı Sibirya da ki Artktik Rusya’da bulunurlar. Büyük beyaz turna olan ak turna, en gösterişli kuşlar arasında yer almakta olan bir kuş türüdür. Japon turnası da göçmen olup, Sibirya’da ürerler. Kışı geçirmek için Çin, Tayvan, Japonya ve Kore’ye göç etmektedirler. En ağır turna türü olup, 7,7 – 10 kg ağırlığındadır.
Beslenme Şekli
Turnalar da birçok kuş türünün beslenme şekli gibi bir beslenme şekli olan kuş türüdür. Fare, böcek, solucan, tohum ve kurtçul gibi canlıları yiyerek beslenen turnalar, bu şekilde beslenip hayatlarını sürdürmektedirler. Yiyebilecekleri büyüklükte ki böcekleri, bitki tohumlarını yiyen turna kuş türü, hayatını bu şekilde beslenerek sürdürmektedir ve beslenebileceği canlıları bulmak için göç edip, hava sıcaklıklarına, iklime ayak uydurmak için de aynı zamanda göç etmektedir.
Yüksekliği 1 metreyi aşan bayağı turna (Grus grus) yazın Avrupa’nın kuzeyi ile doğusundaki ülkelerde ve Asya’nın batısında yaşar, kışın ise Kuzey Afrika, Hindistan ve Çin’e göç eder. Tüyleri genel olarak kurşun grisi, başından boynuna kadar olan bölüm siyah ve beyazdır. Tepesinde kırmızı bir leke bulunur. Yerdeyken arkasında gevşek biçimde sarkmış telek tutamlarıyla tanınabilir.
Bu sarkıntılar kuyruk teleklerinden değil, katlanmış kanatlarındaki uzun teleklerden oluşur. Uzun ve kararlı adımlarla yürümesine karşın ürkek ve her an tetikte bekleyen bir kuştur. Çığlığı andıran güçlü sesler çıkararak öter. Besinleri arasında böcekler, tohumlar, solucanlar ve kurbağalar yer alır. Yuvaları bataklıklarda otlar, sazlar ve bitki saplarıyla yükseltilmiş bir kümeden oluşur. Dişi yuvaya genellikle iki yumurta bırakır. Bu yumurtalar gri ya da yeşilimsi kahverengi üzerine kahverengi benekli ve çok parlaktır.
Telli turna (Anthropoid.es virgo) daha küçüktür. Avrupa’nın güney kesimlerinden Asya’nın orta kesimlerine ve Kuzey Afrika’ya kadar uzanan bölgede rastlanan bu tür, adını uzun beyaz tüylerden oluşan kulak püsküllerinden alır. Ayrıca siyah göğüs tüyleri de aşağı doğru sarkar. Türkiye’nin özellikle iç kesimlerindeki sulak yerlerde üreyen bayağı turna ve telli turna türkü ve söylencelere konu olmuştur. Güney Afrika’da birçok turna yaşar. Tepesinde yelpaze gibi açılmış süs tüyleriyle dikkat çeken taçlı turna (Balearica pavonind) bunların en güzelleri arasındadır.
Hindistan, Birmanya ve Tayland’a yayılmış saras turnası (Grus antigone) çok iri bir türdür. Kül rengindeki başı tüysüz ve kırmızımsıdır. Yaşamları boyunca tekeşli kalan bu kuşlardan biri ölürse öbürünün üzüntüye dayanamayıp öldüğüne inanılır. Avustralya turnası (Grus rubicunda) ilginç danslarıyla dikkat çeker. Gösteri sırasında turnalar 20-30’luk sıralar halinde dizilir. Avustralya Yerlileri’nin corroboree denen törenlerinde yaptıkları dansların temelini olasılıkla turnaların bu dansları oluşturmuştur. Gerçekte bütün turnalar ilginç kur gösterileri yapmakta, kanat çırpıp sıçramalarına genellikle boru sesine benzer ötüşleri eşlik etmektedir.
Kuzey Amerika’da yaşayan çok iri yapılı haykıran turnanın {Grus americana) kanat uçları siyah tüylü, öbür bölümleri beyazdır. Bu tür 20. yüzyılın başlarında oldukça boldu. Ama günümüzde iyice azalmış ve Texas’taki özel bir alanda koruma altına alınmıştır. Gene Yenidünya türlerinden Kanada turnası {Grus canadensis) Alaska’dan Hudson Körfezi’ne kadar uzanan bölgede üremekte, kışı ABD’nin güneyinde geçirmektedir.
Ak turna
Ak turna (Grus leucogeranus), turnagiller (Gruidae) familyasına ait bir kuş türü.
Büyük beyaz turnalardır. Büyük erkekler, 140 santimetreden fazla büyüklükte ve 10 kg.in üzerinde ağırlıkları olabilirler. Erişkinler, arkada gagadan göze uzanan koyu kırmızı bir maske dışında, bütünüyle beyazdır. Sarı irisleri ve kırmızımsı bacaklara sahiptirler. Erkek, dişiden ufakça daha büyüktür. Erkek, dişiden ufakça daha büyüktür. Gençlerin, tüyle kaplanan bir maskesi ve kahverengimsi sarı veya tarçın rengi tüyü vardır. Balıkçıl’ları andırmakla birlikte, genellikle daha iri yapılı olna bu kuşların gagası daha kalın, başı kısmen tüysüz, ayaklarındaki arka parmak küçük ve iyice yukarıdadır. Uçarken uzun boyunlarını öne, uzun bacaklarını geriye doğru uzatırlar.
Ak turnalar en gösterişli kuşlar arasındadır.Genellikle bataklıklarda ve çayırlık alanlarda yaşar; küçük hayvanları bitkisel maddeleri yerler. Bataklıklarda daha kuru bir yer seçerek otlar ve bitki saplarıyla hazırladıkları yuvaya dişi genellikle iki tane kahverengi benekli yumurta bırakır.
4 hafta kuluçkaya yatar. Bu dönemde erkek dişiyi terk eder.Ak turnalar aynı yuvayı yıllarca kullanabilir. Kahverengi hav tüyleriyle kaplı yavrular yumurtadan çıktıktan kısa bir süre sonra koşmaya başlar.Yavruların soluk borusu basittir. Ama zamanla uzar, kıvrımlanarak kornoya benzer karşık bir yapı kazanır. Soluk borusu göğüs kemiğinin öne doğru çıkıntı yapan karinasına yerleşmiştir. Bu dönmeden sonra büyük sürüler halinde toplanan ak turnalar ekim ayında yükseklerden, genellikle ‘V’ biçiminde sıralar halinde uçuşlarıyla büyük göçlere başlarlar.
Tek eşli olan bu kuşlar dans ederek başlattıkları bereberlikleri boyunca danslarını sürdürürler.Adım atmaya benzer koşmaları olan büyük kuşlardır. Ot yerler.Ak turnalar dış görünşlerinin leylekleri anımsatan bir biçimde çok uzun bacaklı olmasına karşın onların yakın akrabası değildirler.Sesleri tizdir ve çın çın öter.Böcek, örümcek küçük memeli, tohum meyve, yeşil bitkilerle beslenir.
Bu tür, Saha Cumhuriyeti ve Batı Sibirya’da arktik Rusya’da görülürler. Uzun mesafe göçmenidirler.
Kökeni çok eskiye dayanan bu kuşlar bilinen ilk fosillerine Saha Cumhuriyeti’nde rastlanmıştır. Ama avlanma ve Yaşam’a ortamlarının yok olması nedeniyle çok azalmıştır.
Bir yanıt yazın