Olmekler Orta Amerika’nın Kolomb öncesi ve Aztek-öncesi bir halkıdır. İ.Ö. 1200 yıllarından başlayarak İ.Ö.500 yıllarına kadar Orta Amerika’nın büyük bir kesiminde hüküm sürdükleri sanılmaktadır. Yaşadıkları bölge Meksika Körfezi kıyılarından Büyük Okyanus’a ve Kosta Rika’nın güneyine uzanır. Olmeka terimi Nahuatl dilinde “kauçuk ülkesinin insanları” anlamına gelir. Mayaların yerleşim sınırlarının bittiği bölge diyebileceğimiz Tabasco yakınlarındaki ünlü Palenque kentinin biraz batısında Meksika Körfezi’nin güney sahilleri yakınında bulunan antik kent La Venta’da o bölgede Mayaların öncekileri gibi gözüken bir başka gizemli uygarlık ortaya çıktı. Günümüzde “Olmek” adını verdiğimiz bu uygarlığı kuranların kendilerini ne adla çağırdıkları bilinmiyor.
Ancak bütün veriler Mayaların sahip olduğu şaşırtıcı matematik ve astronomi bilgilerinin ve şaşırtıcı mitolojilerinin ana kaynağının izleri İ.Ö. 1600 yıllarına uzanan Olmek uygarlığı olduğunu gösteriyor. Körfez bölgesindeki diğer etnik grupların yani Mikstek Zapotek ve Mayaların Olmek etkisiyle biçimlendikleri ve ivme kazandıkları anlayışı yaygınlaşmakta. Ancak bilgi ve belge eksikliği Orta Amerika arkeolojisi için hala en ciddi sorunlardan biridir.
Bu insanlar hakkında fazla bilgi yoktur; ama uygarlıklarının başlangıç tarihinin M.Ö.1500 yılları olduğu sanılmaktadır; takvimin başladığı M.Ö. 3114’den hâlâ biraz yakında. İleride yapılacak başka arkeolojik araştırmalar yeni cevaplar bulabilir. Ancak Ölmekler hakkında asıl ilginç nokta heykelleridir. Biri beyaz diğeri siyahi olan iki ırka ayrılmaktadırlar. Bu durum bu insanların kökeninin Amerikalı değil Atlantik Okyanusu’nun diğer yanından gelen insanlar olduğunu göstermektedir.
Arkeoloji Olmek kültürünün varlığından 19. yy.’ın ikinci yarısına kadar habersizdi. Olmekologlar bu kültürün tanınmasındaki ilk önemli bulgunun 1862 yılında taştan yapılma devasa bir kafanın bulunması olduğu konusunda görüş birliğindedir. Bugün bilinen tarihin büyük ölçüde yanlış olduğunu ileri sürenler Olmekler’in kökeni hakkında çeşitli varsayımlar ileri sürmüşlerdir.
Garip bir biçimde arkeologların bütün çabalarına rağmen Meksika’nın hiçbir yerinde Olmek toplumunun gelişim aşamaları olarak adlandırılabilecek bir tek bulgu ya da işaret bile elde edilemedi. Sanatsal üsluplarının karakteristik biçimleri dev zenci başı heykellerinin yontulmasında ortaya çıkan bu insanlar sanki hiçbir yerden gelmiyor gibiydiler.
Zecharia Sitchin’in Anunnaki teorisi And Dağları ve Meksika’da yeni kolonilerden söz ediyordu. Sitchin’e göre Enki soyundan gelen ve Mısır’da yazının ve bilgeliğin tanrısı olarak saygı gören Thoth Afrika’dan getirdiği deneyimli bir grupla (bu grup eski Atlantisliler de olabilir) Meksika’ya ulaşmış ve Olmek kentlerinin ilk kurucusu olmuştu.
Orta Amerika’da bir zamanlar yaşamış olan “Olmekler” de zenci devlerdi. Olmekler diğer bir dev grubu olan “Tiwanakanlar” ile birlikte Peru’daki devasa yapılarda kullanılan köle devlerdi.
Tevrat’ta Refait’lerden başka bir grup devden daha söz edilir ki bunlar da “Anakim” lerdi.
Olmekler hakkındaki varsayımların çeşitliliği Olmek toplumunun gizemini halen korumasında yani haklarında fazla bilgi edinilememesinde göz ardı edilemez bir etkendir.
Günümüzden yaklaşık 3200 yıl öncesinde pişmiş topraktan yapılma tabletler üzerinde örnekleri görülen Olmek yazısı piktogram ve ideogramlardan oluşur. 2002 yılında keşfedilen bir silindir biçimli mühür bu yazının silindirik mühürler üzerine de uygulandığını göstermiştir.
Olmek sanatında ana tema insan figürüdür ve bunların hatırı sayılır bir kısmı antropomorftur yani hayvan ile insan karışımıdır. Örneğin Beatriz de La Fuente (1973) yaptığı sayımda 206 Olmek sanat eserinden 110’unun antropomorf olduğunu saptamıştır. Bunların bir kısmı jaguar-insanı betimler.
Dil ve kültürler arasındaki açıklanamayan garip benzerliklere ilişkin bir başka çalışma 20.yüzyılın başında Meksika’da Yucatan bölgesinde araştırmalar yapan Fransız araştırmacı Eugustus Le Plongeon’a aittir. Yitik Atlantis ve Mu varlığına gönülden inanan ve iz bulma umuduyla gerçekleştiren Plongeon 1914 yılında yayımladığı çalışmasında başta Mısır olmak üzere Meksika’nın Mayaları arasındaki benzerliklerden söz eder. Maya dili arasında hem ses hem de anlam olarak ortak olduğunu belirttiği yaklaşık 150 sözcüğü içeren bir mini sözlük vardır. İran ve Afganistan dolaylarındaki eski kent ve kabile isimlerinden 200 kadarının Maya dilinde anlamlı sözcüklere karşılık geldiği ileri sürülen bir de uzun listeye rastlarız. Yazara göre bu ilginç benzerlikler ve ortaklıklar Atlantis’in ortadan yok olmasıyla eskiçağ uygarlıklarına ulaşan kültürel mirasın sonuçlarıdır.
Arkeologlar Olmek ülkesinde ya da Amerika kıtasının bir başka yerinde Afrika’ya ait tek bir alet, bitki ya da hayvan kalıntısı, insan iskeleti, bir dil unsuru ya da herhangi bir somut kanıt bulamamışlardır. Şu halde mantıklı bir insan bu sorunun nasıl ve neden ortaya atıldığını merak edecektir.
Bir yanıt yazın