Çello Viyolonsel Hakkında Bilgi

Çello ya da bir diğer adı ile Viyolonsel, 16. yüzyıl başlarında ilk örnekleri ile birlikte Fransa’da oluşumu başlamış olan ve diğer çalgılardan ayırıcı bir özelliğe sahip telli bir çalgıdır. Çello, şekil itibari ile kadın vücudunu andıran ve hoş bir sese sahip çalgı türüdür.

Bu çalgı’nın atası Viola Da Gamba adı verilen perdeli bir çalgıdır. Keman ve kontrabas ile aynı aileden olup ses tonu olarak da birbirlerine yakın çalgı türleridir. Keman ve çello şekil itibari ile birbirine yakın gibi görünse de boyut konusunda çello daha büyük ve daha tok bir sese sahiptir.

Orta bölümünde el yazısı şeklinde F harfini andıran 2 adet ses deliğine sahip olan Çello özellikle kadınlarda estetik duruşu ile de dikkatleri üzerine çekmeyi başarmıştır. Yayın tellere temas etmesi sonucu içerideki hava ile bütünleşerek bu deliklerden çıkan sesler Çello’nun duygusunu yansıtmaktadır. Çello 4 telli ve bas seslere sahip bir çalgıdır. İnsan sesine en yakın sesin çello’dan çıktığı da müzisyenler tarafından kabul edilmiştir.

Çello’nun Tarihçesi
Yazı’nın başında da belirttiğim gibi 16. yüzyıl’da ilk örneklerine rastlamak mümkündür. İlk zamanlar orkestralarda bas sesleri desteklemek ve tamamlamak adına kullanılan Çello’lar 5 telli olarak piyasaya sürülmüştü…

Tek başına bir çalgı olarak kabul edilmesi ise 18. yüzyıl’da gerçekleşmiştir. Büyük bir enstrüman olması nedeniyle bir gitar, keman ya da saz niteliğinde hiçbir zaman yer almamıştır. Az önce de belirttiğim gibi orkestralarda daha çok tercih edilmekte ve bas sesleri tamamlamaktadır.

Andrea Amati ilk Çello’yu piyasaya süren isimdir. Antonia Vivaldi ve Luigi Boccherini gibi ünlü besteciler yalnızca Çello için Suit’ler hazırlamış ve bunları müzisyenlere sunmuşlardır. Bu dönemden sonra Çello tek başına bir enstrüman gibi anılmış ve orkestra’dan kopmuştur. Daha birçok isim yalnızca Çello üzerine çalışıp besteler yaparak, bu besteleri dinletmeyi başarmıştır.

Akord Edilme İşlemi ve Çalınışı
Çello’da baş parmak dışında tüm parmaklar kullanılmaktadır. Baş parmak dışarıda kalınır ve kullanılmak istense de kişiyi fazlasıyla zorlar. İlk seviyede baş  parmağın kullanımı az önce de belirttiğim gibi müzisyeni fazlasıyla zorlar fakat ileri seviyede olan müzisyenler, baş parmağı da dahil ederek farklı bir hava yaratmayı başarırlar…

Akord işlemi telli çalgıların genelinde olduğu gibi kulak denilen kısımlardan gerçekleştirilir, tek farklı nokta ise;İnce akort ayarı yapılırken Çello’ya özel Fix denilen metal parçaları kullanılır. Parmaklar Tuşe denilen siyah bölgelerde olmak zorundadır. Seslerin daha net ve sağlıklı çıkması için Arşe’nin sağlam kullanılması ve doğru kullanılması gereklidir. Arşe: İki uçtan gerilen sert bir yaydır.

Gitar için Pena ne ise; Çello için de Arşe odur. Klasik gitarda uyguladığımız arpej olayını Çelloda da uygulayabiliyoruz, uygun parçalarda daha hoş ve daha temiz bir ses almak bu şekilde mümkün oluyor.

Yazar: Ali Ersoy-bilgiustam. com