18. Yüzyıl Rusya’sının Güçlü Kadını: II. Katerina
Çariçe II. Katerina, diğer adıyla Büyük Katerina, 34 yıl boyunca Rusya’yı yönetmiş ve 18. yüzyıl Rusya’sına damga vuran önemli bir figür olmuştur. 2 Mayıs 1729’da doğmuş ve 17 Kasım 1796’da ölmüştür. Kırım’ı Rus topraklarına katması ve Rusya’yı genişletip modernleştirmesiyle tanınır.
Katerina, Rusya’nın büyümesi ve modernleşmesi için birçok reform yapmış, sanat ve kültüre olan ilgisiyle de tanınmıştır. St. Petersburg’da Hermitage Müzesi’nin temellerini atarak, sanat koleksiyonlarını bir araya getirmiştir. Ayrıca, Lehistan’ın (Polonya) parçalanmasında ve Osmanlı İmparatorluğu’na karşı yapılan savaşlarda önemli bir rol oynamıştır.
Katerina’nın çocukluk yılları da oldukça dikkat çekicidir. 2 Mayıs 1729’da Prusya’nın Stettin kentinde (günümüzde Polonya’nın Szczecin kenti) Sophie Augusta Frederike adıyla doğdu. Babası, Prusya’ya bağlı Anhalt-Zerbst bölgesinin prensi ve Prusya ordusunda bir generaldi. Sophie, 1744 yılında Holstein-Gottorp Dükü Peter ile evlendi. Evlendikten sonra Ortodoks dinine geçti ve Katerina Aleksievna adını aldı.
Kocası III. Petro’nun çarlığı kısa sürdü; 1762 yılında tahttan indirildi ve Katerina, Çariçe olarak ilan edildi. Çariçeliği boyunca Rusya’nın batı ve güney sınırlarını genişleterek Lehistan, Kırım ve Osmanlı topraklarından büyük kazanımlar elde etti. Katerina’nın bu genişleme politikaları, Lehistan’ın Rusya, Prusya ve Avusturya arasında paylaşılmasına yol açtı ve Polonya’nın bağımsızlığı ancak 123 yıl sonra, I. Dünya Savaşı’nın ardından yeniden sağlandı.
Katerina döneminde Osmanlı İmparatorluğu ile iki büyük savaş yaşandı. 1768-1774 Osmanlı-Rus Savaşı sonucunda Osmanlı İmparatorluğu büyük kayıplar verdi ve Küçük Kaynarca Antlaşması imzalandı. Bu antlaşmayla Kırım’ın bağımsızlığı tanındı, ancak 1783 yılında Kırım resmen Rus topraklarına katıldı. 1787-1792 Osmanlı-Rus Savaşı sonucunda Osmanlılar, Kırım’ı Ruslara bırakmak zorunda kaldı ve bu durum Osmanlı İmparatorluğu için büyük bir kayıp olarak kaydedildi.
Katerina, kendini kültür ve sanat alanında bir aydın olarak görmüş, Fransız filozofları Voltaire, Diderot ve D’Alembert ile yazışarak entelektüel bir çevre oluşturmuştur. 1764 yılında Hermitage Müzesi’ni inşa ettirmiş ve Avrupa’nın önemli sanat eserlerini burada sergilemiştir.
Ömrünün son dönemlerinde Katerina, birçok ilişki yaşamış fakat, oğlu Pavel Petroviç’e karşı mesafeli ve sert bir tutum sergilemiştir. 16 Kasım 1796’da beyin kanaması geçirerek yaşamını yitirmiştir.
Dip Not: II. Katerina ile Baltacı Mehmet Paşa aynı dönemde yaşamamışlardır. Bu ikisi arasında geçen bir ilişki olduğu yönünde yaygın bir söylenti olsa da, tarihsel gerçeklerle örtüşmeyen bir hikayedir. İşte bu konuda bilmeniz gerekenler:
- II. Katerina (Büyük Katerina): 18. yüzyılın ikinci yarısında Rusya’yı yöneten önemli bir figürdür. 1729’da doğmuş ve 1796’da ölmüştür.
- Baltacı Mehmet Paşa: 17. yüzyılın sonunda ve 18. yüzyılın başında yaşamış önemli bir Osmanlı devlet adamıdır. Prut Savaşı sırasında (1711) sadrazamlık yapmıştır.
Kerim Yarınıneli/KerimUsta.com
Bir yanıt yazın